Sima Uta-The BOOM

[Acmagiro]

Link here

http://youtube.com/watch?v=oFSDyM8whtk


Sima Uta là bài ca truyền thống của đảo Okinawa sau được ban nhạc The Boom trình diễn và đã gây được tiếng vang lớn từ năm 1993. Kể từ đó trở đi Sima Uta vượt ra khỏi phạm vi nước Nhật và được nhiều người ngoại quốc biết đến như là một đại diện của nền âm nhạc Nhật Bản đương đại.

Nghe Sima Uta trên đài NHK từ năm 2002. Nghe qua Radio chất lượng sóng lèm nhèm...nhưng chỉ một lần nghe đã mê say bài ca này. Sima Uta đã gợi lại không biết bao nhiêu cảm xúc, và có lẽ là ký ức đã bị chôn vùi từ lâu nữa. Cũng từ khi nghe Sima Uta mà sinh ra say mê âm sắc tiếng đàn Shamisen, dường như nhớ lại những con người chân phương tự tại trên đảo. Có lẽ kiếp trước là một người dân đảo chăng? Tự dưng cảm thấy hòn đảo này như là một quê hương khác của mình. Tự dưng cảm thấy thành Naha như một phần của con người mình.

Khi hoa Deigo nở thì bão lại đến. Ca từ bình dị chân phương nhưng lại chứa đựng biết bao cảm xúc của người dân đảo đối với mảnh đất của mình. Dân đảo sống đời bình dị chân phương, có vẻ như vô tư lự, ít lo nghĩ gì nhưng lại tràn đầy sức sống. Sima Uta và cuốn tiểu thuyết "Siosai" của Misima Yukio có lẽ là những thứ làm sống lại cảm xúc xa xưa bên trong con người mình, những cảm xúc có lẽ là vượt quá giới hạn miêu tả của ngôn ngữ mà chỉ có thể cảm nhận bằng trái tim được mà thôi.

Okinawa là một trong số ít nơi muốn gắn bó của đời mình và chết ở đó!!


Deigo no hana ga saki kaze wo yobi arashi ga kita

Deigo ga sakimidare kaze wo yobi arashi ga kita
Kurikaesu kanashimi wa shima wataru nami no you
Uuji no mori de anata to deai
Uuji no shita de chiyo ni sayonara

Shima uta yo kaze ni nori tori to tomo ni umi wo watare
Shima uta yo kaze ni nori todokete okure watashi no namida (wanku nu nada gwa)

Deigo no hana mo chiri saza nami ga yureru dake
Sasayakana shiawase wa utakata no nami no hana
Uuji no mori de utatta tomo yo
Uuji no shita de yachiyo no wakare

Shimau uta yo kaze ni nori tori to tomo ni umi wo watare
Shima uta yo kaze ni nori todokete okure watashi no ai wo

Umi yo uchuu yo kami yo inochi yo kono mama towa ni yuunagi wo

Shima uta yo kaze ni nori tori to tomo ni umi wo watare
Shima uta yo kaze ni nori tori to tomo ni umi wo watare
Shima uta yo kaze ni nori todokete okure watashi no namida


Sau The Boom, có nhiều ban nhạc và cá nhân khác biểu diễn Sima Uta, như Natukawa Rimi, Gakuto.... nhưng vẫn thấy The Boom là hay nhất. Có lẽ là ấn tượng đầu tiên khó phai?

[Acmagiro]

Sima Uta là bài dân ca truyền thống của quần đảo Ryukyu (nói chính xác là quần đảo Ami phía nam phiên Satuma, tức là tỉnh Kagosima ngày nay) sau được ban nhạc The Boom trình diễn và nổi tiếng từ đó. Sima Uta còn là tên gọi chung cho những bài dân ca của quần đảo này.

Về mặt lịch sử thì quần đảo RyuKyu là một vùng đất độc lập với Nhật Bản và Trung Hoa nhưng chịu ảnh hưởng về mặt văn hóa từ cả hai nước này. Okinawa chỉ mới gia nhập vào lãnh thổ trong khoảng thời gian sau này.

Văn hóa Okinawa còn giữ lại rất nhiều đặc điểm của một vùng đảo cô lập mà tiêu biểu là tiếng nói. Ngôn ngữ Okinawa còn giữ lại rất nhiều điểm "bảo thủ" và có quan hệ mật thiết với tiếng Nhật cổ. Đứng từ nước Nhật (tiếng Okinawa là Yamato) thì tiếng Okinawa vừa xa lạ với nền văn hóa bản thổ nhưng cũng lại vừa quen thuộc với tiếng Nhật.

Nếu The Boom hát Sima Uta bằng tiếng Nhật hiện đại (trừ một hai đoạn có "pha" thêm tiếng Okinawa như "Wanku nu Nada gua") thì cũng có một phiên bản khác sử dụng nhiều phương ngôn của hòn đảo này. (Phiên bản hát bằng tiếng Nhật hiện đại gọi là Sima Uta Original version, phiên bản sau hát bằng tiếng Okinawa là Sima Uta Utinaguuchi version. Utinaguuna là từ Okinawa của dân đảo chỉ dân đảo)

http://www.esnips.com/doc/bdfe8b7a-9721-4455-828e-cbd567c438c0/16-shimauta---okinawan-folk

Sau này từ Sima Uta còn dùng để chỉ những bài ca, phong cách âm nhạc mang âm hưởng dân ca của quần đảo này. The Boom là một ban nhạc xuất thân từ tỉnh Yamanasi (tiếng Okinawa gọi người Nhật bản thổ là Yamatochu).

でいごの花が咲き　風を呼び 嵐が来た

でいごが咲き乱れ　風を呼び 嵐が来た


くり返すくぬ哀り（あわり）　島渡� �波ぬぐとぅ


ウージぬ森であなたと出会い 　


ウージぬ下で千代にさよなら

島唄ぐぁ風に乗り　鳥とともに 海を渡れ


島唄ぐぁ風に乗り　届けてたぼれわ� �くぬ涙ぐぁ

でいごの花も散り　さざ波がゆれる� �け


ささやかな幸せはうたかたぬ波ぬ花


ウージぬ森で歌った友（どぅし）ぐ� �


ウージぬ下で八千代ぬ別れ

島唄ぐぁ風に乗り　鳥とともに 海を渡れ


島唄ぐぁ風に乗り　届けてたぼれわ� �くぬ涙ぐぁ

海よ 宇宙よ 神よ いのちよ


このまま 永遠(とわ)に夕凪(ゆうなぎ)を

島唄ぐぁ風に乗り　鳥とともに 海を渡れ


島唄ぐぁ風に乗り　届けてたぼれわ� �くぬ涙ぐぁ

島唄ぐぁ風に乗り　鳥とともに 海を渡れ

島唄ぐぁ風に乗り　届けてたぼれわ� �くぬ愛を

Deigo no hana ga saki kaze wo yobi arasi ga kita

Deigo ga sakimidare kaze wo yobi arasi ga kita

Kurikaesu kunu awari sima wataru nami gutou

Uuji nu mori de anata to deai

Uuji nu sita de Tiyo ni sayonara

Simauta gwa kaze ni nori Tori to tomoni Umi wo watare

Simauta gwa kaze ni nori Todokete tabore wanku nu nada gwa

Deigo no hana mo tiri sazanami ga yureru dake

Sasayakana Siawase wa Utakatanu hana no nami

Uuji nu mori de Utatta dousi gwa

Uuji nu sita de yatiyo nu wakare

Simauta gwa kaze ni nori Tori to tomoni Umi wo watare

Simauta gwa kaze ni nori Todokete tabore wanku nu nada gwa

Umi yo Utuu yo Kami yo Inoti yo

Konomama towa Yuunagi wo

Simauta gwa kaze ni nori Tori to tomoni Umi wo watare

Simauta gwa kaze ni nori Todokete tabore wanku nu nada gwa

Simauta gwa kaze ni nori Todokete tabore wanku nu ai wo

La la la la la la la.....

[Acmagiro]

Sima Uta mở đầu bằng đoạn "Deigo no hana ga saki Kaze wo yobi arasi ga kita" (Mỗi lần hoa Deigo nở gọi gió và bão đến), đoạn sau lại nhắc đến "Khi hoa Deigo rụng thì những cơn sóng trở nên dịu dàng lăng tăng".

Người nghe Sima Uta không khỏi thắc mắc Deigo là loại hoa như thế nào? Deigo là một loại cây cao họ đậu là nguyên sản của bán đảo Nam Dương, Mã Lai và Okinawa chính là giới hạn phía bắc của nó. Tức là từ Okinawa trở lên phía bắc, đi sâu vào bản thổ Nhật Bản thì không còn thấy loại cây này nữa.

Cây cao 10m, mỗi năm cứ vào khoảng tháng tư, tháng năm là hoa lại nở đỏ rực. Năm Shouwa 42, người dân đảo bỏ phiếu bầu chọn Deigo là loại hoa biểu tượng của đảo và từ đó được trồng nhiều ở các công viên và trên đường phố.


http://www.asahi-net.or.jp/~qk3m-knk/oki-pho-deigo-02.jpg

http://www.asahi-net.or.jp/~qk3m-knk/oki-pho-deigo-01.jpg

Trong tiếng Okinawa, Deigo còn có một cái tên khác nữa là "Yasiki Kou saa" （屋敷壊さー）nghĩa là cây phá nhà vì rễ cây phát triển rất khỏe, nếu trồng trong vườn hay gần nhà thì nó sẽ phát hỏng nền và làm nghiêng nhà. Vì vậy mà người ta chỉ trồng trong công viên và ngoài đường. Một đặc điểm lạ lùng khác nữa của cây Deigo là mỗi năm nở hoa thì số lượng lại không giống nhau, nếu có cây nở đầy hoa thì cũng có cây không có lấy một bông hoa nào.


http://www.asahi-net.or.jp/~qk3m-knk/oki-pho-deigo-14.jpg

http://www.asahi-net.or.jp/~qk3m-knk/oki-pho-deigo-11.jpg



Ở Okinawa người ta cho rằng năm nào hoa Deigo nở nhiều là năm đó có bão lớn. Trong bài Sima Uta này cũng thế. Sự thực như thế nào thì hình như chưa có ai nghiên cứu thì phải. Thế nhưng cơn bão trong ca từ không phải là một cơn bão thực tế, mà The Boom chỉ mượn hình ảnh của nó để nói về một cuộc chiến trên đảo. Bây giờ thử nhìn lại ca từ bài này và ý nghĩa của nó. Dĩ nhiên một khi đã phân tích mổ xẻ ra thế này thì nhạc tính, thi tính đều mất đi hết cả.

でいごの花が咲き　　（Mỗi lần hoa Deigo nở） (Nói về mùa xuân năm 1945. Ở Nhật mùa xuân bắt đầu từ khoảng tháng tư, trùng lúc hoa Deigo ở Okinawa nở)

風を呼び　嵐が来た (Gọi gió đến, bão tới)　（Lực lượng quân Mỹ đổ bộ lên đảo）
でいごが咲き乱れ　　 (Khi hoa Deigo nở rộ) （Từ khoảng tháng tư~sáu）
風を呼び　嵐が来た　 (Gọi gió đến, bão tới) （quân Mỹ tiếp tục xâm lược）
繰り返す　哀しみは 　(Nỗi đau lặp lại) (Những cuộc thảm sát của quân Mỹ）
島わたる　波のよう　（Như ngọn sóng vỗ bờ rồi lại rút đi liên tục）
　
ウージの森で　　あなたと出会い　(T a gặp em trên cánh đồng mía. Uuji trong tiếng Okinawa nghĩa là cây mía）
　　
ウージの下で　　　 （Dưới đồng mía Uuji）(Hầm tránh đạn bên dưới đồng mía)
千代にさよなら 　　 （Nói lời vĩnh biệt ngàn năm）
　
島唄よ　風にのり鳥と共に　海を渡� �　 (Sima Uta ơi, hãy leo lên ngọn sóng, cùng cánh chim vượt qua biển)　（Sima Uta, hãy vượt qua biển vào trong bản thổ Nhật Bản, đem theo linh hồn những người đã chết, đem theo nỗi đau của Okinawa）

島唄よ　風にのり届けておくれ わたしぬ涙 (Sima Uta, hãy theo ngọn gió vượt qua bên kia biển, mang theo nước mắt của ta, linh hồn của những người đã khuất đến Niraikana. Niraikana là vùng đất cực lạc giữa biển, nơi trú ngụ của thần linh trong niềm tin của người dân Okinawa và quần đảo Ami)
　　　　　　　　　　
　
でいごの花も散り　 (Khi hoa Deigo rụng)　（Mùa hè năm 1945 đã có rất nhiều sinh mạng rụng xuống）
さざ波がゆれるだけ　 (Từng đợt sóng bỗng trở nên dịu dàng lăng tăng) （Cơn ác mộng bom đạn bỗng lắng xuống）
ささやかな幸せは　うたかたぬ波の� � (Những ngày hạnh phúc nhỏ nhoi bỗng biến mất như bọt nước giữa biển）
　　
　
ウージの森で　歌った友よ 　(Ta và bạn đã cùng chơi đùa ca hát trên đồng mía Uuji nay bỗng)
ウージの下で　　八千代に別れ 　　（Nói lời từ biệt ngàn năm dưới hầm tránh đạn）
　　　　
　
島唄よ　風に乗り　　鳥とともに　� �を渡れ

島唄よ　風に乗り　　届けておくれ 私の愛を
　　　　

　
海よ 宇宙よ 神よ 命よ (Biển ơi, trời đất ơi, thành thánh ơi, cuộc sống ơi)

このまま永遠に夕凪を（Xin hãy giữ mãi sự bình yên trên biển）

[Eizan]

Bài này nghe lần đầu do Rimi Natsukawa hát, ban đầu mình nghĩ nó là 1 bài hát của cô như bao bài khác, hôm nay tự dư ngồi online cuối tuần rỗi rãi search lung tung.
Bài này do Kazufumi Miyazawa, giọng ca chính của ban nhạc THE BOOM sáng tác, thực ra không phải là bài dân ca Shima Uta gốc đâu nhưng sau này bản của anh lại nổi tiếng hơn :D


Năm 2003, trong một cuộc phỏng vấn của báo Roots, anh đã nói anh lấy ý tưởng cho bài hát này sau khi tới thăm Okinawa và nói chuyên với những người sống sót sau cuộc xâm lược của quân đội Mỹ. Sau đây là một trích đoạn (nguồn: Wikipedia)

"...Tôi nhìn thấy những dấu tích của chiến tranh ở đây và tới thăm Himeyuri Peace và bảo tàng Kỷ Niệm và biết về những học sinh nữ sau này trở thành y tá tình nguyện chăm sóc cho bệnh binh. Không có chỗ nào để chạy trốn khỏi quân đội Mỹ ở Okinawa nên họ phải tìm những hang động dưới lòng đất. Mặc dù trú ẩn nhưng họ biết quân đội sẽ tìm kiếm và có thể bị giết, họ phải di chuyển từ hang động này sang hang động khác. Cuối cùng họ chết ở trong đó. Tôi nghe câu truyện từ một người sống sót. Tôi đã nghĩ điều đó thật kinh khủng. Khi tôi rời bảo tàng, gió và sóng ở ngoài đã gợi cảm hứng cho tôi viết bài hát này. Tôi cũng đã nghĩ mình muốn viết một bài hát tặng cho người phụ nữ đã kể cho mình câu truyện . Mặc dù bên trong bảo tàng tối tăm và buồn thảm, thế giới bên ngoài lại vô cùng tươi đẹp. Sự tương phản thật sửng sốt và đầy cảm hứng."

Sau đây là Shima uta được trình bày bởi các nghệ sỹ khác:

Rimi Natsukawa

http://www.youtube.com/watch?v=xsUKiMfNG4c

Instrument version

http://www.youtube.com/watch?v=sSwM-8gnfHE

Mai Kuraki

http://www.youtube.com/watch?v=e1YUTiXFrvQ

Alfredo Casero

http://www.youtube.com/watch?v=xCPtiazkBcY

Ayumi Ueda

http://www.youtube.com/watch?v=9wzXCOzwKHg