Kasumi
17-03-2008, 01:58 PM
Nhiều người tiêu dùng Nhật đang lo lắng trước những dấu hiệu bất ổn của nền kinh tế nước này. Trước nguy cơ hàng hóa tăng giá, người Nhật buộc phải tính toán và dè xẻn hơn với các khoản mua sắm hàng ngày.
Người Nhật vốn thích sử dụng những sản phẩm có mẫu mã nhỏ gọn, tiện dụng. Thế nhưng, trong mấy tháng gần đây, những chiếc tủ lạnh cỡ lớn đang là một trong những mặt hàng bán chạy nhất của Yodobashi Camera, một hệ thống phân phối hàng điện tử toàn quốc.
Trong ba tháng qua, doanh thu mặt hàng này đã tăng 10%, so với mức tăng một con số những năm trước đây. Còn theo Công ty nghiên cứu tiếp thị GFK, tính bình quân trên cả nước Nhật, doanh thu mặt hàng tủ lạnh loại lớn từ các công ty bán lẻ nội địa đã tăng đến 30% trong cùng kỳ.
Một trong nhiều lý do được các nhà phân tích đưa ra để lý giải hiện tượng này là người Nhật lo ngại về một đợt suy thoái kinh tế trước mắt. Nhiều người muốn mua tủ lạnh loại lớn để tích trữ thực phẩm đông lạnh trước khi các siêu thị và công ty thực phẩm tăng giá bán!
Niềm tin người tiêu dùng xuống thấp
Nghe có vẻ khá buồn cười, nhưng đó là thực tế tại một đất nước đã nhiều năm liền người dân sống trong tình trạng giảm giá. Bộ Nông nghiệp Nhật, nơi kiểm soát giá lúa mì từ sau Thế chiến thứ hai đến nay, vừa tuyên bố sẽ cho phép tăng giá lúa mì nhập khẩu lên 30% trong tháng tới.
Tháng 12 vừa qua, lần đầu tiên trong suốt 24 năm, công ty thực phẩm Yamazaki Baking đã quyết định tăng giá bánh mì Super Mellow từ 1,65 lên 1,85 đô la Mỹ (12%) và bánh mì Doule Soft từ 1,94 lên 2,14 đô la Mỹ (10%). Nhiều nhà hàng ở thủ đô Tokyo đã treo những tấm bảng xin lỗi khách hàng vì buộc phải tăng giá.
Từ tháng 1-2008, một số tờ báo như Asahi Simbun đã cho đăng những ý kiến phản hồi từ độc giả về cách thức cắt giảm chi phí tiền điện như mở rộng màn cửa, hạ độ lạnh của tủ lạnh hay giảm các bộ điều chỉnh nhiệt.
Thực ra, so với các nước công nghiệp hóa khác, nền kinh tế Nhật có vẻ chưa đến mức đáng lo ngại. Tăng trưởng kinh tế đạt mức cao 3,7% trong quý vừa qua, kéo dài thời kỳ tăng trưởng liên tục lâu nhất từ sau chiến tranh. Tỷ lệ thất nghiệp 3,8%, thấp hơn mức kỷ lục 5,4% vào năm 2002. Các đại công ty của nước này như Toyota, Honda, Matsushita và Sony đều báo cáo đạt kết quả kinh doanh tốt nhất trong năm qua. Tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng Nhật cũng thấp hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh ở Mỹ và châu Âu.
Thế nhưng, chính quyền Nhật cho biết chỉ số niềm tin người tiêu dùng Nhật vẫn giảm trong tháng thứ tư liên tiếp và hiện nay đang ở mức thấp nhất trong vòng bốn năm qua, đặc biệt là người lao động nghèo. Năm ngoái, lợi nhuận của các công ty đăng ký lên đến mức kỷ lục từ trước đến nay, nhưng mức lương bình quân của người lao động chỉ tăng 0,2%. Nhiều người nghèo buộc phải thắt chặt hầu bao, giảm chi tiêu hoặc chuyển qua mua sắm những hàng hóa rẻ tiền.
Liều thuốc kích thích cải cách?
Cùng với xu hướng tăng giá đồng yen và những rối ren trên thị trường tín dụng nội địa, các nhà xuất khẩu xe hơi và hàng điện tử Nhật có thể gặp khó khăn trước. Mặc dù đợt suy thoái kinh tế toàn cầu xuất phát từ nền kinh tế Mỹ hiện nay vẫn chưa tác động đến thu nhập của các công ty xuất khẩu Nhật, giá cổ phiếu của họ đã liên tục tụt giảm. Từ tháng 8-2007 đến nay, chỉ số Nikkei của Nhật đã giảm 19% trong khi chỉ số Dow Jones của Mỹ giảm bình quân 9%.
Theo nhận định của tờ BusineessWeek, có hai nguyên nhân lớn dẫn đến sự sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng Nhật.
Thứ nhất, chính quyền nước này có vẻ như đang đối phó với tình hình một cách quá thận trọng và không thích hợp. Việc đưa ra các tiêu chuẩn xây dựng nghiêm ngặt hơn vào tháng Sáu năm ngoái đã ảnh hưởng đến nhiều hợp đồng xây dựng giá trị lớn. Ngày 29-2 vừa qua, chính quyền thông báo hoãn một quyết định cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 20% cổ phần trong ngành hàng không Nhật. Ngày 7-3, sau nhiều tuần trì hoãn, Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Toshiro Muto đã được Hạ viện phê chuẩn làm Thống đốc mới, nhưng đến ngày 12-3, Thượng viện lại bác bỏ.
Thứ hai, nhiều công ty Nhật hầu như “lảng tránh” những nỗ lực cải cách và sa lầy với phong cách quản trị cũ. Nhiều công ty hiện nay vẫn bám lấy “liều thuốc độc” chống sát nhập và duy trì cổ phần chỉ nhằm tránh né sự xâm nhập của những đối tác không mong muốn. Chẳng hạn, công ty Hitachi hiện đang có hơn 600 công ty con và vốn cổ phần tăng không hơn 3% trong vòng 15 năm qua. Còn công ty sản xuất thực phẩm đông lạnh Katokichi thì vẫn cứ sở hữu các sân golf.
Thời kỳ ảm đạm này có sớm kết thúc không? Một số nhà phân tích cho rằng các chính sách đúng đắn và sự thay đổi quan điểm có thể giúp nền kinh tế Nhật sớm hồi phục. Một số khác thì tin rằng, chính một đợt suy thoái do đồng yen mạnh lên và niềm tin của người tiêu dùng sụt giảm có thể kích thích những cải cách cần thiết để tái cấu trúc nền kinh tế.
Trong thực tế, sau những đợt tái cấu trúc do suy thoái vào những năm 1995, 1999 và 2005, thị trường chứng khoán Nhật đã hồi phục mạnh mẽ.
tbktsg
Người Nhật vốn thích sử dụng những sản phẩm có mẫu mã nhỏ gọn, tiện dụng. Thế nhưng, trong mấy tháng gần đây, những chiếc tủ lạnh cỡ lớn đang là một trong những mặt hàng bán chạy nhất của Yodobashi Camera, một hệ thống phân phối hàng điện tử toàn quốc.
Trong ba tháng qua, doanh thu mặt hàng này đã tăng 10%, so với mức tăng một con số những năm trước đây. Còn theo Công ty nghiên cứu tiếp thị GFK, tính bình quân trên cả nước Nhật, doanh thu mặt hàng tủ lạnh loại lớn từ các công ty bán lẻ nội địa đã tăng đến 30% trong cùng kỳ.
Một trong nhiều lý do được các nhà phân tích đưa ra để lý giải hiện tượng này là người Nhật lo ngại về một đợt suy thoái kinh tế trước mắt. Nhiều người muốn mua tủ lạnh loại lớn để tích trữ thực phẩm đông lạnh trước khi các siêu thị và công ty thực phẩm tăng giá bán!
Niềm tin người tiêu dùng xuống thấp
Nghe có vẻ khá buồn cười, nhưng đó là thực tế tại một đất nước đã nhiều năm liền người dân sống trong tình trạng giảm giá. Bộ Nông nghiệp Nhật, nơi kiểm soát giá lúa mì từ sau Thế chiến thứ hai đến nay, vừa tuyên bố sẽ cho phép tăng giá lúa mì nhập khẩu lên 30% trong tháng tới.
Tháng 12 vừa qua, lần đầu tiên trong suốt 24 năm, công ty thực phẩm Yamazaki Baking đã quyết định tăng giá bánh mì Super Mellow từ 1,65 lên 1,85 đô la Mỹ (12%) và bánh mì Doule Soft từ 1,94 lên 2,14 đô la Mỹ (10%). Nhiều nhà hàng ở thủ đô Tokyo đã treo những tấm bảng xin lỗi khách hàng vì buộc phải tăng giá.
Từ tháng 1-2008, một số tờ báo như Asahi Simbun đã cho đăng những ý kiến phản hồi từ độc giả về cách thức cắt giảm chi phí tiền điện như mở rộng màn cửa, hạ độ lạnh của tủ lạnh hay giảm các bộ điều chỉnh nhiệt.
Thực ra, so với các nước công nghiệp hóa khác, nền kinh tế Nhật có vẻ chưa đến mức đáng lo ngại. Tăng trưởng kinh tế đạt mức cao 3,7% trong quý vừa qua, kéo dài thời kỳ tăng trưởng liên tục lâu nhất từ sau chiến tranh. Tỷ lệ thất nghiệp 3,8%, thấp hơn mức kỷ lục 5,4% vào năm 2002. Các đại công ty của nước này như Toyota, Honda, Matsushita và Sony đều báo cáo đạt kết quả kinh doanh tốt nhất trong năm qua. Tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng Nhật cũng thấp hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh ở Mỹ và châu Âu.
Thế nhưng, chính quyền Nhật cho biết chỉ số niềm tin người tiêu dùng Nhật vẫn giảm trong tháng thứ tư liên tiếp và hiện nay đang ở mức thấp nhất trong vòng bốn năm qua, đặc biệt là người lao động nghèo. Năm ngoái, lợi nhuận của các công ty đăng ký lên đến mức kỷ lục từ trước đến nay, nhưng mức lương bình quân của người lao động chỉ tăng 0,2%. Nhiều người nghèo buộc phải thắt chặt hầu bao, giảm chi tiêu hoặc chuyển qua mua sắm những hàng hóa rẻ tiền.
Liều thuốc kích thích cải cách?
Cùng với xu hướng tăng giá đồng yen và những rối ren trên thị trường tín dụng nội địa, các nhà xuất khẩu xe hơi và hàng điện tử Nhật có thể gặp khó khăn trước. Mặc dù đợt suy thoái kinh tế toàn cầu xuất phát từ nền kinh tế Mỹ hiện nay vẫn chưa tác động đến thu nhập của các công ty xuất khẩu Nhật, giá cổ phiếu của họ đã liên tục tụt giảm. Từ tháng 8-2007 đến nay, chỉ số Nikkei của Nhật đã giảm 19% trong khi chỉ số Dow Jones của Mỹ giảm bình quân 9%.
Theo nhận định của tờ BusineessWeek, có hai nguyên nhân lớn dẫn đến sự sụt giảm niềm tin của người tiêu dùng Nhật.
Thứ nhất, chính quyền nước này có vẻ như đang đối phó với tình hình một cách quá thận trọng và không thích hợp. Việc đưa ra các tiêu chuẩn xây dựng nghiêm ngặt hơn vào tháng Sáu năm ngoái đã ảnh hưởng đến nhiều hợp đồng xây dựng giá trị lớn. Ngày 29-2 vừa qua, chính quyền thông báo hoãn một quyết định cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 20% cổ phần trong ngành hàng không Nhật. Ngày 7-3, sau nhiều tuần trì hoãn, Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Toshiro Muto đã được Hạ viện phê chuẩn làm Thống đốc mới, nhưng đến ngày 12-3, Thượng viện lại bác bỏ.
Thứ hai, nhiều công ty Nhật hầu như “lảng tránh” những nỗ lực cải cách và sa lầy với phong cách quản trị cũ. Nhiều công ty hiện nay vẫn bám lấy “liều thuốc độc” chống sát nhập và duy trì cổ phần chỉ nhằm tránh né sự xâm nhập của những đối tác không mong muốn. Chẳng hạn, công ty Hitachi hiện đang có hơn 600 công ty con và vốn cổ phần tăng không hơn 3% trong vòng 15 năm qua. Còn công ty sản xuất thực phẩm đông lạnh Katokichi thì vẫn cứ sở hữu các sân golf.
Thời kỳ ảm đạm này có sớm kết thúc không? Một số nhà phân tích cho rằng các chính sách đúng đắn và sự thay đổi quan điểm có thể giúp nền kinh tế Nhật sớm hồi phục. Một số khác thì tin rằng, chính một đợt suy thoái do đồng yen mạnh lên và niềm tin của người tiêu dùng sụt giảm có thể kích thích những cải cách cần thiết để tái cấu trúc nền kinh tế.
Trong thực tế, sau những đợt tái cấu trúc do suy thoái vào những năm 1995, 1999 và 2005, thị trường chứng khoán Nhật đã hồi phục mạnh mẽ.
tbktsg