sarujun
10-02-2012, 07:36 PM
Thủy Nguyệt (Suigetsu)
Yasunari Kawabata
Một hôm, Kyoko bỗng nảy ra ý nghĩ: sao mình không dùng một chiếc gương tay nhỏ để giúp người chồng đau yếu dang nằm liệt giường trên gác nhing bóng phản chiếu của mảnh vườn rau bé nhỏ trước nhà? Việc ấy chắc hẳn sẽ mở ra trước mắt chồng cả một quãng đời mới lạ. Nhưng rồi bao chuyện khác nữa cũng đã xảy đến với chiếc gương tay bé nhỏ kia.
Chiếc gương ấy là chiếc gương nào? Hoá ra đó chính là cái gương tay bé nhỏ vẫn nằm trong chiếc ngăn kéo bàn trang điểm mà nàng mang theo khi về nhà chồng. Một món hồi môn của nàng.Cả chiếc bàn trang điểm ấy lẫn cái vàng gương đều được làm bằng gỗ dâu. Hồi mới cưới nhau Kyoko thường dùng chiếc gương con ấy mỗi lần nàng muốn ngắm cái lọn tóc sau gáy dã vấn gọn nghẽ chưa. Ống tay áo kimono vẫ hay trượt lên cao, để lộ ra cánh tay đến tận khuỷu, và Kyoko còn nhớ nàng đã đỏ mặt ngượng nghịu ra sao mỗi lần nàng soi gương để sửa lại mái tóc trên đầu. Chiếc gương mà Kyoko trao cho chồng để anh đựơc ngắm mảnh vườn nhà chính là chiếc gương tay nhỏ bé này...
Hồi trước, mỗi lần Kyoko soi gương trang điểm sau lúc tắm, chồng nàng thường bảo: " Em vụng quá, nào đưa gương đây, anh giữ giúp cho". Anh giật lấy chiếc gương trên tay, rồi rọi giúp từ nhiều hướng khác nhau, để nàng nhìn rõ hơn lọn tóc ở sau gáy phản chiếu vào chiếc gương to gắn trên bàn trang điểm kia; còn chính anh thì ngây người sung sướng đứng ở sau lưng nàng. Thực ra không phải Kyoko vụng về gì. Chẳng qua nàng chỏ hơi lóng ngóng, vì thấy chồng cứ đứng ở sau lưng mà chăm chú nhìn mình.
Từ đó đến nay, thời gian tuy chưa xa cách nhau là bao, cái khung bằng gỗ dâu vẫn chưa kịp long ra, nhưng chiến tranh, rồi tản cư, và căn bệnh hiểm nghèo của chồng dồn dập ập đến, nên khi Kyoko lần đầu tiên nghĩ đến việc giúp chồng ngắm mảnh vườn rau nhỏ, thì mặt gương đã mờ, còn chung quanh vành gương thì đã ố đen vì bụi bặm và loang lổ đầy bụi phấn mịn. Chuyện đó chẳng làm nàng lo lắng mấy, thậm chí nàng cũng chẳng để ý đến nữa, bởi lẽ hình ảnh mảnh vườn trong gương vẫn rõ như thường. Nhưng chồng nàng, kể từ ngày cầm được chiếc gương trong tay thì anh không lúc nào rời nó ra, mà cứ giữ khư khư bên gối, và chắc vì bất dắc dĩ phải lâm vào cảnh ở không hoặc vì cái thói dễ cáu bẳn vốn có của người đau ốm, nên anh đã lau sạch bụi bặm bám trên khung và đánh cho mặt gương bóng lộn lên. Nhưng ít lâu sau, Kyoko thường thấy chồng hay hà hơi lên mặt gương và cẩn thận lau chùi. Nàng thường bắt gặp mình có ý nghĩ: nếu anh ấy hà hơi thế, thì những thớ gỗ trên đó chắc phải dính đầy những vi trùng lao phổi vô hình... Lần nào chải tóc cho chồng, Kyoko cũng bôi lên ít dầu hải đường rất thơm. Nhưng khi Kyoko chưa kịp chải xong, anh đã miết tay lên tóc, rồi bôi ngay lên chiếc khung gỗ, nên chiếc khung mỗi ngày một bóng lên như thể đánh vecni ; trong khi đó thì gỗ chiếc bàn phấn nằm bên xó cửa vẫn xỉn màu như cũ.
Khi Kyoko đi bước nữa, nàng cũng đã mang chiếc bàn trang điểm ấy theo, như một món hồi môn.
Nhưng chiếc gương nhỏ cầm tay thì nàng đã cho hoả thiêu cùng với thi thể của người chồng cũ. Nàng không kể lại chuyện ấy với người chồng sau này. Nên bây giờ bàn trang điểm nàng lại có một chiếc gương tay khác, lòng trong chiếc khung gỗ bóng, chạm trổ theo lối Kamakura.
Thi hài người chồng quá cố, lúc khâm liệm, được đặt vào áo quan với hai bàn tay buộc chặt và nhau theo phong tục xưa nay, nằm bắt chéo ở trước ngực. Bởi thế, không thể nghĩ đến chuyện trao chiếc gương con ấy vào tay chồng ; thế là Kyoko đành đặt nhẹ nó lên ngực; cạnh tim chồng.
Lát sau, nàng chuyển nó xuống thấp hơn, miệng thì thầm khe khẽ:
- Ngực anh đã đau đớn mãi, đặt chiếc gương lên chắc càng nặng thêm ra.
Lúc đầu sở dĩ Kyoko đặt nó lên ngực ; bên cạnh tim chồng vì chiếc gương đã giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống chung giữa hai người. Nàng không muốn họ hàng bên chồng nhận thấy chiếc gương, nên đã đặt một bó hoa cúc trắng đè lên trên. Ngọn lửa hoả thiêu đã làm thuỷ tingh chảy ra, đông cứng lại thành một khúc ống sần sùi, chỗ vàng, chỗ sạm đen, vì dính phải than tro trong lúc thiêu xác.
Một người bà con bên chồng ngạc nhiên cất tiếng hỏi:
- Gì mà trông như thuỷ tinh thế này? Gì thế nhỉ?
Thực ra, bên trên cái gương ấy, Kyoko còn để thêm một chiếc nữa- cái gương bé tí, gắn trên nắp chiếc lắc nhỏ xách tay. Đó là chiếc gương soi được cả hai mặt, hình tandaku. Kyoko ước ao sẽ được dùng nó trong chuyến du lịch tân hôn, nhưng chiến tranh ập đến, và hai vợ chồng đành phải gác lại mọi dự định. Hồi người chồng trước còn sống, nàng chưa hề đem chiếc gương con ấy ra dùng.
Đến khi tái giá, Kyoko mới được hưởng chuyến đi du lịch tân hôn. Cái xắc của nàng đã sờn cả da, thậm chí lắm chỗ bắt đầu lên mốc ; vì thế, nàng phải sắm một cái mới. Cái xắc ấy, dĩ nhiên, cũng có gắn một chiếc gương con trang điểm ở bên trong.
Trong những ngày đầu chuyến đi, người chồng mới vừa ôm Kyoko vào lòng, vừa thủ thỉ với nàng:
- Trông em vẫn hệt như một thiếu nữ. Rõ tội nghiệp thân em!
Giọng anh không pha vẻ châm chọc, thậm chí còn phảng phất một niềm sung sướng bất ngờ. Có lẽ trong thâm tâm, anh cảm thấy sung sướng thực tình,bởi lẽ Kyoko trông như thể chưa bao giờ lấy chồng. Nhưng câu nói ấy lại khiến nàng buồn vô hạn. Nàng khóc nấc lên, co rúm người vào. Nhưng người chồng mới cưới thì coi cử chỉ đó chỉ là vẻ e lệ trinh nữ của nàng.
Nàng không hiểu mình bật khóc là vì tủi thân hay vì thương người chồng cũ ngày nào. Nàng không thể tách bạch hai thứ ấy. Nhưng ngay lúc đó nàng bỗng cảm thấy thế là quá bất công với người chồng mới và phải tỏ ra âu yếm với anh hơn, nên nàng đã nói, ra vẻ bông đùa:
-Thật ư? Anh thấy em thế thật sao?- Nhưng chưa dứt lời Kyoko đã hiểu ngay là mình ăn nói vụng quá, nên nàng ngượng chín mặt. Anh chồng mới, trái lại, lại rạng rỡ vì vui thích.
- Chắc chỉ vì tại em chưa có con- anh nói tiếp, và câu nói đó lại khiến lòng Kyoko tan nát.
Hễ gặp phải một sức mạnh đàn ông, khác với sức mạnh của người chồng cũ, Kyoko bao giờ cũng thấy mình bị hạ nhục tuồng như họ chỉ coi nàng như một món đồ chơi để giải khuây trong chốc lát cho vui.
- Nhưng em đã bận bịu chẳng khác nào như nuôi con mọn- Kyoko cãi lại, rồi im bặt.
Ngay cả sau khi chôn cất chồng cũ, nàng vẫn coi người chồng ốm nặng như là một đứa bé mà nàng phải cưu mang trong bụng.
" Sao mình lại tránh gần gũi, vì lo cho sức khoẻ anh ấy, nếu như mình thừa biết sớm muộn gì rồi anh ấy cũng sẽ qua đời?" - Kyoko nghĩ bụng.
-Mori thì anh chỉ được nhìn thấy loáng thoáng qua cửa toa-ôm chặt Kyoko trong lòng, người chồng mới nhắc đến quê nàng - Đó chắc hẳn là một thành phố đáng yêu lắm và có rừng cây bao bọc xung quanh. Chẳng phải vô cớ mà người ta lại gọi nó bằng cái tên ấy. Em sống ở đó đến năm lên mấy?
- Đến khi tốt nghiệp trung học. Còn nghĩa vụ lao động thời chiến thì em hoàn thành tại nhà máy quân khí Sandyo.
- Nghĩa là em sinh trưởng ở gần Sandyo? Ồ, thảo nào em đẹp như tiên. Chẳng phải vô cớ mà thiên hạ vẫn thường bảo: Muốn kén gái đẹp thì tìm đến Sandyo thuộc tỉnh Etigo.
- Xinh đẹp gì cái thứ em,- Kyoko đưa tay lên che ngực.
-Tay em đẹp,chân em đẹp. Thế thì những thứ khác của em làm thế nào xấu xí đựơc!
-Không, chẳng phải vậy đâu! - Kyoko cảm thấy cánh tay làm nàng vướng, nên nàng bỏ tay xuống.
-Dù em có con chăng nữa, anh cũng nhất quyết lấy em- anh thì thầm vào tai nàng- và nhận đứa bé ấy làm con, yêu thương nó như con đẻ. Nếu được là con gái, thì cố nhiên tốt nhất.
Chắc vì anh ấy đã có một đứa con trai.Kyoko nghĩ bụng. Nhưng thậm chí dù đó là những lời lẽ yêu đương chăng nữa thì nàng vẫn cảm thấy bây giờ chưa phải là lúc nên nói ra. Rất có thể anh đã tổ chức chuyến đi du lịch tân hôn những ngày hôm nay là để cố trì hoãn cuộc gặp mặt giữa nàng và đứa con trai.
Người chồng mới hiện nay đang dùng một cái xắc du lịch hảo hạng bằng da thật. Cái xắc của Kyoko đúng là thua kén đủ đường. Nó vừa to, lại vừa bền, nhưng rõ ràng là anh hết sức giữ gìn cái xắc kia nên lớp da bọc ngoài mới lên nước, trông thích mắt đến thế, -mà chỉ những đồ vật hảo hạng dùng lâu mới có thể có được. Kyoko vụt nhớ tới cái xắc cũ của nàng mốc meo lỗ chỗ, mặc dù nàng chưa dùng đến bao giờ. Chỉ có chiếc gương con gắn trong ấy là nàng đã gỡ ra, trao cho chồng và gửi nó sang thế giới bên kia cùng với người chồng xấu số. Chiếc gương ấy chính là chiếc nàng đã đặt vào quan tài, bên trên chiếc gương tay... Cả hai đã chảy ra, quyện vào nhau trong ngọn lửa hoả thiêu ; không ai đoán được trong cái ống xù xì ấy có đến hai chiếc gương nhỏ. Cũng chẳng ai nảy ra ý nghĩ cái khối thuỷ tinh kết đọng dị hợm ấy trước vốn là gương soi. Về phần mình, Kyoko không hề hé răng với ai chuyện này.
Nàng có cảm giác như thể nhiều thế giới khác nhau từng in bóng trong hai chiếc gương con ấy cũng đã bị ngọn lửa phũ phàng thiêu cháy mất đi. Nàng không thấy có gì khác nhau giữa sự mất mát ấy với việc thi thể chồng nàng đã biến mất thành một dúm tro. Hồi đầu, khi muốn giúp chồng mình thấy mảnh vườn, nàng chỉ trao cho anh có chiếc gương nhỏ cầm tay, và chồng nàng đã không rời nó ra nữa ; nhưng rồi ít lâu sau, chiếc gương tay ấy nếu cầm lâu đã trở nên quá nặng đối với đôi tay yếu ớt của người đau ốm dài ngày, nên đã bao lần Kyoko cứ phải xoa bóp mãi hai cánh tay và đôi vai cho chồng. Bởi thế, nàng đã quyết định đưa thêm cho anh một chiếc gương con nữa- bé hơn và nhẹ hơn.
Hồi còn sức, nhờ hai cái gương con ấy, chồng nàng đã không chỉ nhìn thấy mảnh vườn rau bé bỏng trước nhà. Tròng gương, anh còn được ngắm cả bầu trời cũng những áng mây, cả cảnh tuyết rơi, cả những rặng núi xa xa cũng dải rừng thưa gần đó. Được nhìn thấy cả vầng trăng, những đoá hoa đồng và những đàn chim di trú bay ngang trời. Trong gương còn phản chiếu cả khách bộ hành đi lại trên đường, cùng bầy trẻ nô đùa trước sân.
Chính Kyoko cũng đâm ra sửng sốt với cái thế giới bao la và trù phú mà chiếc gương con ấy đã mở ra. Gương soi- đó chẳng qua chỉ là thứ đồ vật giúp người ta chăm sóc nhan sắc ; hơn nữa, đấy chẳng phải là gương lớn, mà chỉ là một chiếc gương tay nhỏ, chuyên dùng để phản chiếu lên tấm gương sau gáy của chính mình... Nhưng với một người đang ốm thì chiếc gương lại mở ra trước mắt anh ta một cách mới mẻ cả thiên nhiên lẫn con người! Nhiều hôm, Kyoko đã ngồi xuống bên đầu giường và ngẫm nghĩ về những hình ảnh họ cùng trông thấy trong gương. Dần dần nàng không còn phân biệt được thế giới phản chiếu trong gương. Đối với nàng, cả hai đều trở thành những thế giới tồn tại độc lập; hơn nữa, cái thế giới mới, cái thế giới trong gương, thậm chí nàng cảm thấy còn thực hơn cả thế giới thực.
- Trong gương, bầu trời ánh lên sắc bạc,-nàng nói, rồi ngước nhìn qua cửa sổ và thêm: -Còn bầu trời ngoài cửa sổ thì xám ngoét như chì.
Bầu trời trong gương không gợi lên cảm giác nặng nề. Bầu trời ấy quả thực rất sáng sủa.
Chồng nàng khẽ quay đầu lại để ngước nhìn bầu trời qua khung cửa sổ cạnh giường nằm.
-Đúng, bầu trời xám xịt. Vả lại, hình ảnh bầu trời chắc gì đã là như nhau trong mắt người và mắt muông thú, như chó hoặc chim sẻ, chẳng hạn? Cho nên, đã ai dám nói chắc, màu sắc thật của bầu trời là màu gì?
-Thế sắc trời trong gương là màu sắc mà đôi mắt của gương nhìn thấy hay sao? -Kyoko muốn nói: " là màu sắc mà đôi mắt của hai người yêu nhau thắm thiết nhìn thấy hay sao?". Sắc cây in bóng trong gương cũng xanh tươi hơn; còn màu trắng của hoa huệ- cũng rực rỡ hơn, so với màu thực có.
- Đây là dấu ngón tay cái em đấy. Ngón cái của bàn tay mặt- chồng nàng chỉ vào mép gương. Tim Kyoko chằng hiểu vì sao bỗng thắt lại. Nàng hà hơi vào chỗ ấy và vội vã chùi đi cái dấu tay.
- Đừng chùi! Em không biết, chứ hôm đầu tiên em giúp anh nhìn thấy mảnh vườn, trên mép gương cũng có một dấu tay em.
- Thế mà em chẳng để ý.
- Em thì dĩ nhiên em không để ý rồi, nhưng bây giờ thậm chí anh còn biết đích xác dấu tay của ngón cái với ngón trỏ của em khác nhau ra sao.
Có lẽ chỉ những ai ốm liệt giường dài ngày mới có thể ghi nhớ được từng dấu tay của vợ.
Chồng nàng gấn như đã ốm suốt từ dạo họ mới cưới nhau. Thậm chí anh đã vắng mặt trong suốt cuộc chiến tranh.
Nhà họ đã bị bom thiêu trụi, nên hai vợ chồng đã phải thuê tạm một căn phòng của một đôi vợ chồng mà Kyôkô quen. Hồi ấy, người chồng còn đang ở trong quân ngũ. Già một tháng sống dưới mái nhà của chính mình và hai tháng ngụ trong căn phòng thuê tạm - đó là toàn bộ thời gian mà chồng nàng còn khỏe mạnh bên nàng.
Khi chiến tranh sắp chấm dứt, anh mới bị gọi vào quân đội. Nhưng anh chỉ phải đào hầm đào hố đâu một vài hôm trong một phi trường; rồi ngã ốm ngay và trở về nhà. Đúng hôm đó thì chiến tranh cũng chấm dứt luôn. Anh không tự đi lại được, nên Kyôkô phải đưa anh ngay về nếp làng mà cha mẹ nàng đã tản cư lên. Nàng đã chuyển hầu hết đồ đạc, cả của mình lẫn của chồng, về trên ấy từ trước.
Chồng nàng thuê một ngôi nhà nhỏ nằm trên một vùng đồi núi để chữa bệnh. Ngoài hai vợ chồng, trong nhà còn có một gia đình tản cư, nhưng chiến tranh vừa chấm dứt, thì họ đã đưa nhau về lại dưới Tôkyô. Họ để lại cho Kyôkô một vườn rau nhỏ, vuông mỗi bề chừng sáu mét, đã lên luống sẵn.
Sống ở đây, giữa chốn thôn quê, hai vợ chồng có thể thừa sức mua đủ rau ăn của bà con dân quê quanh đây; nhưng thời buổi này mà bỏ hoang một mảnh vườn như thế thì phí phạm quá, nên Kyôkô giờ đây ngày ngày vẫn cuốc xới dưới vườn và thích thú đứng ngắm những rau ráng nàng trồng nảy nở tươi tốt, đơm hoa, kết trái. Nàng mê mải với mảnh vườn chẳng phải vì muốn thỉnh thoảng được thoát khỏi cái giường mà người chồng ốm đang nằm, mà chỉ vì khâu vá và đan lát dễ khiến nàng buồn. Hơn nữa, việc chăm sóc mảnh vườn còn gieo vào lòng nàng những niềm hi vọng trong trẻo vào khả năng chồng nàng sẽ bình phục. Đó cũng là một cách kín đáo biểu lộ tình yêu của nàng đối với người chồng phận hẩm. Ngoài ra, nàng đã phải quanh quẩn bên chồng quá nhiều thì giờ rồi -những lúc ngồi đọc sách cho anh nghe. Thêm một lẽ nữa chắc hẳn vì quá mệt mỏi với việc chăm sóc người ốm, nên Kyôkô bắt đầu có cảm giác là mọi thứ tuồng như đều đang ra đi mà chẳng bao giờ trở lại; bởi vậy, nàng hi vọng rằng việc chăm sóc mảnh vườn sẽ trả lại cho lòng nàng sự thư thái.
Yasunari Kawabata
Một hôm, Kyoko bỗng nảy ra ý nghĩ: sao mình không dùng một chiếc gương tay nhỏ để giúp người chồng đau yếu dang nằm liệt giường trên gác nhing bóng phản chiếu của mảnh vườn rau bé nhỏ trước nhà? Việc ấy chắc hẳn sẽ mở ra trước mắt chồng cả một quãng đời mới lạ. Nhưng rồi bao chuyện khác nữa cũng đã xảy đến với chiếc gương tay bé nhỏ kia.
Chiếc gương ấy là chiếc gương nào? Hoá ra đó chính là cái gương tay bé nhỏ vẫn nằm trong chiếc ngăn kéo bàn trang điểm mà nàng mang theo khi về nhà chồng. Một món hồi môn của nàng.Cả chiếc bàn trang điểm ấy lẫn cái vàng gương đều được làm bằng gỗ dâu. Hồi mới cưới nhau Kyoko thường dùng chiếc gương con ấy mỗi lần nàng muốn ngắm cái lọn tóc sau gáy dã vấn gọn nghẽ chưa. Ống tay áo kimono vẫ hay trượt lên cao, để lộ ra cánh tay đến tận khuỷu, và Kyoko còn nhớ nàng đã đỏ mặt ngượng nghịu ra sao mỗi lần nàng soi gương để sửa lại mái tóc trên đầu. Chiếc gương mà Kyoko trao cho chồng để anh đựơc ngắm mảnh vườn nhà chính là chiếc gương tay nhỏ bé này...
Hồi trước, mỗi lần Kyoko soi gương trang điểm sau lúc tắm, chồng nàng thường bảo: " Em vụng quá, nào đưa gương đây, anh giữ giúp cho". Anh giật lấy chiếc gương trên tay, rồi rọi giúp từ nhiều hướng khác nhau, để nàng nhìn rõ hơn lọn tóc ở sau gáy phản chiếu vào chiếc gương to gắn trên bàn trang điểm kia; còn chính anh thì ngây người sung sướng đứng ở sau lưng nàng. Thực ra không phải Kyoko vụng về gì. Chẳng qua nàng chỏ hơi lóng ngóng, vì thấy chồng cứ đứng ở sau lưng mà chăm chú nhìn mình.
Từ đó đến nay, thời gian tuy chưa xa cách nhau là bao, cái khung bằng gỗ dâu vẫn chưa kịp long ra, nhưng chiến tranh, rồi tản cư, và căn bệnh hiểm nghèo của chồng dồn dập ập đến, nên khi Kyoko lần đầu tiên nghĩ đến việc giúp chồng ngắm mảnh vườn rau nhỏ, thì mặt gương đã mờ, còn chung quanh vành gương thì đã ố đen vì bụi bặm và loang lổ đầy bụi phấn mịn. Chuyện đó chẳng làm nàng lo lắng mấy, thậm chí nàng cũng chẳng để ý đến nữa, bởi lẽ hình ảnh mảnh vườn trong gương vẫn rõ như thường. Nhưng chồng nàng, kể từ ngày cầm được chiếc gương trong tay thì anh không lúc nào rời nó ra, mà cứ giữ khư khư bên gối, và chắc vì bất dắc dĩ phải lâm vào cảnh ở không hoặc vì cái thói dễ cáu bẳn vốn có của người đau ốm, nên anh đã lau sạch bụi bặm bám trên khung và đánh cho mặt gương bóng lộn lên. Nhưng ít lâu sau, Kyoko thường thấy chồng hay hà hơi lên mặt gương và cẩn thận lau chùi. Nàng thường bắt gặp mình có ý nghĩ: nếu anh ấy hà hơi thế, thì những thớ gỗ trên đó chắc phải dính đầy những vi trùng lao phổi vô hình... Lần nào chải tóc cho chồng, Kyoko cũng bôi lên ít dầu hải đường rất thơm. Nhưng khi Kyoko chưa kịp chải xong, anh đã miết tay lên tóc, rồi bôi ngay lên chiếc khung gỗ, nên chiếc khung mỗi ngày một bóng lên như thể đánh vecni ; trong khi đó thì gỗ chiếc bàn phấn nằm bên xó cửa vẫn xỉn màu như cũ.
Khi Kyoko đi bước nữa, nàng cũng đã mang chiếc bàn trang điểm ấy theo, như một món hồi môn.
Nhưng chiếc gương nhỏ cầm tay thì nàng đã cho hoả thiêu cùng với thi thể của người chồng cũ. Nàng không kể lại chuyện ấy với người chồng sau này. Nên bây giờ bàn trang điểm nàng lại có một chiếc gương tay khác, lòng trong chiếc khung gỗ bóng, chạm trổ theo lối Kamakura.
Thi hài người chồng quá cố, lúc khâm liệm, được đặt vào áo quan với hai bàn tay buộc chặt và nhau theo phong tục xưa nay, nằm bắt chéo ở trước ngực. Bởi thế, không thể nghĩ đến chuyện trao chiếc gương con ấy vào tay chồng ; thế là Kyoko đành đặt nhẹ nó lên ngực; cạnh tim chồng.
Lát sau, nàng chuyển nó xuống thấp hơn, miệng thì thầm khe khẽ:
- Ngực anh đã đau đớn mãi, đặt chiếc gương lên chắc càng nặng thêm ra.
Lúc đầu sở dĩ Kyoko đặt nó lên ngực ; bên cạnh tim chồng vì chiếc gương đã giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống chung giữa hai người. Nàng không muốn họ hàng bên chồng nhận thấy chiếc gương, nên đã đặt một bó hoa cúc trắng đè lên trên. Ngọn lửa hoả thiêu đã làm thuỷ tingh chảy ra, đông cứng lại thành một khúc ống sần sùi, chỗ vàng, chỗ sạm đen, vì dính phải than tro trong lúc thiêu xác.
Một người bà con bên chồng ngạc nhiên cất tiếng hỏi:
- Gì mà trông như thuỷ tinh thế này? Gì thế nhỉ?
Thực ra, bên trên cái gương ấy, Kyoko còn để thêm một chiếc nữa- cái gương bé tí, gắn trên nắp chiếc lắc nhỏ xách tay. Đó là chiếc gương soi được cả hai mặt, hình tandaku. Kyoko ước ao sẽ được dùng nó trong chuyến du lịch tân hôn, nhưng chiến tranh ập đến, và hai vợ chồng đành phải gác lại mọi dự định. Hồi người chồng trước còn sống, nàng chưa hề đem chiếc gương con ấy ra dùng.
Đến khi tái giá, Kyoko mới được hưởng chuyến đi du lịch tân hôn. Cái xắc của nàng đã sờn cả da, thậm chí lắm chỗ bắt đầu lên mốc ; vì thế, nàng phải sắm một cái mới. Cái xắc ấy, dĩ nhiên, cũng có gắn một chiếc gương con trang điểm ở bên trong.
Trong những ngày đầu chuyến đi, người chồng mới vừa ôm Kyoko vào lòng, vừa thủ thỉ với nàng:
- Trông em vẫn hệt như một thiếu nữ. Rõ tội nghiệp thân em!
Giọng anh không pha vẻ châm chọc, thậm chí còn phảng phất một niềm sung sướng bất ngờ. Có lẽ trong thâm tâm, anh cảm thấy sung sướng thực tình,bởi lẽ Kyoko trông như thể chưa bao giờ lấy chồng. Nhưng câu nói ấy lại khiến nàng buồn vô hạn. Nàng khóc nấc lên, co rúm người vào. Nhưng người chồng mới cưới thì coi cử chỉ đó chỉ là vẻ e lệ trinh nữ của nàng.
Nàng không hiểu mình bật khóc là vì tủi thân hay vì thương người chồng cũ ngày nào. Nàng không thể tách bạch hai thứ ấy. Nhưng ngay lúc đó nàng bỗng cảm thấy thế là quá bất công với người chồng mới và phải tỏ ra âu yếm với anh hơn, nên nàng đã nói, ra vẻ bông đùa:
-Thật ư? Anh thấy em thế thật sao?- Nhưng chưa dứt lời Kyoko đã hiểu ngay là mình ăn nói vụng quá, nên nàng ngượng chín mặt. Anh chồng mới, trái lại, lại rạng rỡ vì vui thích.
- Chắc chỉ vì tại em chưa có con- anh nói tiếp, và câu nói đó lại khiến lòng Kyoko tan nát.
Hễ gặp phải một sức mạnh đàn ông, khác với sức mạnh của người chồng cũ, Kyoko bao giờ cũng thấy mình bị hạ nhục tuồng như họ chỉ coi nàng như một món đồ chơi để giải khuây trong chốc lát cho vui.
- Nhưng em đã bận bịu chẳng khác nào như nuôi con mọn- Kyoko cãi lại, rồi im bặt.
Ngay cả sau khi chôn cất chồng cũ, nàng vẫn coi người chồng ốm nặng như là một đứa bé mà nàng phải cưu mang trong bụng.
" Sao mình lại tránh gần gũi, vì lo cho sức khoẻ anh ấy, nếu như mình thừa biết sớm muộn gì rồi anh ấy cũng sẽ qua đời?" - Kyoko nghĩ bụng.
-Mori thì anh chỉ được nhìn thấy loáng thoáng qua cửa toa-ôm chặt Kyoko trong lòng, người chồng mới nhắc đến quê nàng - Đó chắc hẳn là một thành phố đáng yêu lắm và có rừng cây bao bọc xung quanh. Chẳng phải vô cớ mà người ta lại gọi nó bằng cái tên ấy. Em sống ở đó đến năm lên mấy?
- Đến khi tốt nghiệp trung học. Còn nghĩa vụ lao động thời chiến thì em hoàn thành tại nhà máy quân khí Sandyo.
- Nghĩa là em sinh trưởng ở gần Sandyo? Ồ, thảo nào em đẹp như tiên. Chẳng phải vô cớ mà thiên hạ vẫn thường bảo: Muốn kén gái đẹp thì tìm đến Sandyo thuộc tỉnh Etigo.
- Xinh đẹp gì cái thứ em,- Kyoko đưa tay lên che ngực.
-Tay em đẹp,chân em đẹp. Thế thì những thứ khác của em làm thế nào xấu xí đựơc!
-Không, chẳng phải vậy đâu! - Kyoko cảm thấy cánh tay làm nàng vướng, nên nàng bỏ tay xuống.
-Dù em có con chăng nữa, anh cũng nhất quyết lấy em- anh thì thầm vào tai nàng- và nhận đứa bé ấy làm con, yêu thương nó như con đẻ. Nếu được là con gái, thì cố nhiên tốt nhất.
Chắc vì anh ấy đã có một đứa con trai.Kyoko nghĩ bụng. Nhưng thậm chí dù đó là những lời lẽ yêu đương chăng nữa thì nàng vẫn cảm thấy bây giờ chưa phải là lúc nên nói ra. Rất có thể anh đã tổ chức chuyến đi du lịch tân hôn những ngày hôm nay là để cố trì hoãn cuộc gặp mặt giữa nàng và đứa con trai.
Người chồng mới hiện nay đang dùng một cái xắc du lịch hảo hạng bằng da thật. Cái xắc của Kyoko đúng là thua kén đủ đường. Nó vừa to, lại vừa bền, nhưng rõ ràng là anh hết sức giữ gìn cái xắc kia nên lớp da bọc ngoài mới lên nước, trông thích mắt đến thế, -mà chỉ những đồ vật hảo hạng dùng lâu mới có thể có được. Kyoko vụt nhớ tới cái xắc cũ của nàng mốc meo lỗ chỗ, mặc dù nàng chưa dùng đến bao giờ. Chỉ có chiếc gương con gắn trong ấy là nàng đã gỡ ra, trao cho chồng và gửi nó sang thế giới bên kia cùng với người chồng xấu số. Chiếc gương ấy chính là chiếc nàng đã đặt vào quan tài, bên trên chiếc gương tay... Cả hai đã chảy ra, quyện vào nhau trong ngọn lửa hoả thiêu ; không ai đoán được trong cái ống xù xì ấy có đến hai chiếc gương nhỏ. Cũng chẳng ai nảy ra ý nghĩ cái khối thuỷ tinh kết đọng dị hợm ấy trước vốn là gương soi. Về phần mình, Kyoko không hề hé răng với ai chuyện này.
Nàng có cảm giác như thể nhiều thế giới khác nhau từng in bóng trong hai chiếc gương con ấy cũng đã bị ngọn lửa phũ phàng thiêu cháy mất đi. Nàng không thấy có gì khác nhau giữa sự mất mát ấy với việc thi thể chồng nàng đã biến mất thành một dúm tro. Hồi đầu, khi muốn giúp chồng mình thấy mảnh vườn, nàng chỉ trao cho anh có chiếc gương nhỏ cầm tay, và chồng nàng đã không rời nó ra nữa ; nhưng rồi ít lâu sau, chiếc gương tay ấy nếu cầm lâu đã trở nên quá nặng đối với đôi tay yếu ớt của người đau ốm dài ngày, nên đã bao lần Kyoko cứ phải xoa bóp mãi hai cánh tay và đôi vai cho chồng. Bởi thế, nàng đã quyết định đưa thêm cho anh một chiếc gương con nữa- bé hơn và nhẹ hơn.
Hồi còn sức, nhờ hai cái gương con ấy, chồng nàng đã không chỉ nhìn thấy mảnh vườn rau bé bỏng trước nhà. Tròng gương, anh còn được ngắm cả bầu trời cũng những áng mây, cả cảnh tuyết rơi, cả những rặng núi xa xa cũng dải rừng thưa gần đó. Được nhìn thấy cả vầng trăng, những đoá hoa đồng và những đàn chim di trú bay ngang trời. Trong gương còn phản chiếu cả khách bộ hành đi lại trên đường, cùng bầy trẻ nô đùa trước sân.
Chính Kyoko cũng đâm ra sửng sốt với cái thế giới bao la và trù phú mà chiếc gương con ấy đã mở ra. Gương soi- đó chẳng qua chỉ là thứ đồ vật giúp người ta chăm sóc nhan sắc ; hơn nữa, đấy chẳng phải là gương lớn, mà chỉ là một chiếc gương tay nhỏ, chuyên dùng để phản chiếu lên tấm gương sau gáy của chính mình... Nhưng với một người đang ốm thì chiếc gương lại mở ra trước mắt anh ta một cách mới mẻ cả thiên nhiên lẫn con người! Nhiều hôm, Kyoko đã ngồi xuống bên đầu giường và ngẫm nghĩ về những hình ảnh họ cùng trông thấy trong gương. Dần dần nàng không còn phân biệt được thế giới phản chiếu trong gương. Đối với nàng, cả hai đều trở thành những thế giới tồn tại độc lập; hơn nữa, cái thế giới mới, cái thế giới trong gương, thậm chí nàng cảm thấy còn thực hơn cả thế giới thực.
- Trong gương, bầu trời ánh lên sắc bạc,-nàng nói, rồi ngước nhìn qua cửa sổ và thêm: -Còn bầu trời ngoài cửa sổ thì xám ngoét như chì.
Bầu trời trong gương không gợi lên cảm giác nặng nề. Bầu trời ấy quả thực rất sáng sủa.
Chồng nàng khẽ quay đầu lại để ngước nhìn bầu trời qua khung cửa sổ cạnh giường nằm.
-Đúng, bầu trời xám xịt. Vả lại, hình ảnh bầu trời chắc gì đã là như nhau trong mắt người và mắt muông thú, như chó hoặc chim sẻ, chẳng hạn? Cho nên, đã ai dám nói chắc, màu sắc thật của bầu trời là màu gì?
-Thế sắc trời trong gương là màu sắc mà đôi mắt của gương nhìn thấy hay sao? -Kyoko muốn nói: " là màu sắc mà đôi mắt của hai người yêu nhau thắm thiết nhìn thấy hay sao?". Sắc cây in bóng trong gương cũng xanh tươi hơn; còn màu trắng của hoa huệ- cũng rực rỡ hơn, so với màu thực có.
- Đây là dấu ngón tay cái em đấy. Ngón cái của bàn tay mặt- chồng nàng chỉ vào mép gương. Tim Kyoko chằng hiểu vì sao bỗng thắt lại. Nàng hà hơi vào chỗ ấy và vội vã chùi đi cái dấu tay.
- Đừng chùi! Em không biết, chứ hôm đầu tiên em giúp anh nhìn thấy mảnh vườn, trên mép gương cũng có một dấu tay em.
- Thế mà em chẳng để ý.
- Em thì dĩ nhiên em không để ý rồi, nhưng bây giờ thậm chí anh còn biết đích xác dấu tay của ngón cái với ngón trỏ của em khác nhau ra sao.
Có lẽ chỉ những ai ốm liệt giường dài ngày mới có thể ghi nhớ được từng dấu tay của vợ.
Chồng nàng gấn như đã ốm suốt từ dạo họ mới cưới nhau. Thậm chí anh đã vắng mặt trong suốt cuộc chiến tranh.
Nhà họ đã bị bom thiêu trụi, nên hai vợ chồng đã phải thuê tạm một căn phòng của một đôi vợ chồng mà Kyôkô quen. Hồi ấy, người chồng còn đang ở trong quân ngũ. Già một tháng sống dưới mái nhà của chính mình và hai tháng ngụ trong căn phòng thuê tạm - đó là toàn bộ thời gian mà chồng nàng còn khỏe mạnh bên nàng.
Khi chiến tranh sắp chấm dứt, anh mới bị gọi vào quân đội. Nhưng anh chỉ phải đào hầm đào hố đâu một vài hôm trong một phi trường; rồi ngã ốm ngay và trở về nhà. Đúng hôm đó thì chiến tranh cũng chấm dứt luôn. Anh không tự đi lại được, nên Kyôkô phải đưa anh ngay về nếp làng mà cha mẹ nàng đã tản cư lên. Nàng đã chuyển hầu hết đồ đạc, cả của mình lẫn của chồng, về trên ấy từ trước.
Chồng nàng thuê một ngôi nhà nhỏ nằm trên một vùng đồi núi để chữa bệnh. Ngoài hai vợ chồng, trong nhà còn có một gia đình tản cư, nhưng chiến tranh vừa chấm dứt, thì họ đã đưa nhau về lại dưới Tôkyô. Họ để lại cho Kyôkô một vườn rau nhỏ, vuông mỗi bề chừng sáu mét, đã lên luống sẵn.
Sống ở đây, giữa chốn thôn quê, hai vợ chồng có thể thừa sức mua đủ rau ăn của bà con dân quê quanh đây; nhưng thời buổi này mà bỏ hoang một mảnh vườn như thế thì phí phạm quá, nên Kyôkô giờ đây ngày ngày vẫn cuốc xới dưới vườn và thích thú đứng ngắm những rau ráng nàng trồng nảy nở tươi tốt, đơm hoa, kết trái. Nàng mê mải với mảnh vườn chẳng phải vì muốn thỉnh thoảng được thoát khỏi cái giường mà người chồng ốm đang nằm, mà chỉ vì khâu vá và đan lát dễ khiến nàng buồn. Hơn nữa, việc chăm sóc mảnh vườn còn gieo vào lòng nàng những niềm hi vọng trong trẻo vào khả năng chồng nàng sẽ bình phục. Đó cũng là một cách kín đáo biểu lộ tình yêu của nàng đối với người chồng phận hẩm. Ngoài ra, nàng đã phải quanh quẩn bên chồng quá nhiều thì giờ rồi -những lúc ngồi đọc sách cho anh nghe. Thêm một lẽ nữa chắc hẳn vì quá mệt mỏi với việc chăm sóc người ốm, nên Kyôkô bắt đầu có cảm giác là mọi thứ tuồng như đều đang ra đi mà chẳng bao giờ trở lại; bởi vậy, nàng hi vọng rằng việc chăm sóc mảnh vườn sẽ trả lại cho lòng nàng sự thư thái.