yummy_lady
17-10-2012, 11:17 PM
Nguồn: tofugu.com
dịch: yummy_lady
Vài nước trên thế giới, ngôn ngữ được chỉnh đốn chặt chẽ không khác gì thuốc thang – chính phủ đưa ra quyết định về việc từ nào được sử dụng, và từ nào thì không. Như tôi đã từng đề cập trước đây, ở Irasel có Học viện Ngôn ngữ Hebrew điều chỉnh Hebrew. Ngôi trường này có nhiệm vụ kiểm soát các từ mới và các khái niệm mới được sử dụng phải phù hợp với di sản văn hóa của ngôn ngữ Hebrew và văn hóa Do thái.
Tôi đã từng đọc một cuốn sách nói về Bắc Triều Tiên gần đây, tôi cũng đã xem một vài tài liệu về “thói hư tật xấu” khá là hay, và các vấn đề được đề cập hầu như xoay quanh vấn đề ngôn ngữ bị kiểm soát quá chặt chẽ ở nơi đây theo nhiều cách. Chính phủ trừng phạt những người phát ngôn không đúng với sự cho phép, và ngôn ngữ thì bị rắc lên một đống toàn những cụm từ ca ngợi gia tộc họ Kim, Đảng Cộng Sản và chính Bắc Triều Tiên.
http://nr8.upanh.com/b5.s32.d1/aa0f2962cb7920e00727f097c32adf87_50086898.kimilsun g.jpg
Rất may là tiếng Nhật khác xa tình trạng ngôn ngữ bị kiểm duyệt tại Bắc Triều Tiên. Ở Nhật Bản, ngôn ngữ không bị bất kỳ một cơ quan trung ương nào điều khiển, vì vậy nơi đây chúng được thay đổi và phát triển một cách có tổ chức.
Điều duy nhất có thể xem như là sự điều khiển của chính phủ với ngôn ngữ, đó là danh sách các kanji thông dụng mà chính phủ phát hành như jouyou kanji; nhưng danh sách này cho thấy cách dùng thực tế của các kanji hơn là chính phủ khuyến khích người dân sử dụng nó.
Thay vào đó, Nhật Bản hấp thụ các từ ngữ nước ngoài một cách bừa bãi. Đương nhiên, điều này không phải là duy nhất; chúng ta đã quên rằng có rất nhiều ngôn ngữ vay mượn các ngôn ngữ khác một cách một cách nặng nề và đáng xấu hổ. Bạn có thể thấy cách sử dụng các từ tiếng Nhật của người Anh được đưa vào từ điển tiếng Anh, và cả sự ảnh hưởng đáng kể của Trung Quốc trong chữ viết Nhật Bản.
Nhưng so với với nhiều người, người Nhật có vẻ rất cởi mở với những ảnh hưởng bên ngoài. Số lượng từ vay mượn (外来語 hay gairaigo) được dùng hằng ngày trong tiếng Nhật khá là gây sửng sốt, và được vay mượn từ rất nhiều nguồn ngôn ngữ khác nhau.
http://nr0.upanh.com/b1.s34.d3/091cb80342f2d6e80c5ad1467b7cf6a9_50086920.salaryme n.jpg
Ví dụ, bạn có 和製英語, hay có nghĩa là “Tiếng Anh của người Nhật”. Đây là những từ và cụm từ không thấy cách sử dụng tại những nước nói tiếng Anh, nhưng lại được sử dụng rộng rãi bằng tiếng Nhật. Những từ như サラリーマン (sarariiman - người làm công ăn lương), ガード マン (gaadoman - bảo vệ), hay スキンシップ (“skinship”), tất cả đều bắt nguồn từ những từ tiếng Anh, nhưng lại không phổ biến mấy đối với người bản xứ vì nghe nó thường và cũ.
Từ mượn của Nhật Bản đương nhiên không giới hạn chỉ ở tiếng Anh, những tiếng khác cũng có ảnh hưởng nhất định. Các từ イギリス (igirisu- nước Anh), パン (pan – bánh mì) hay thậm chí là てんぷら (tempura – tôm chiên) đều đến từ Bồ Đào Nha. (Thật đấy.) Tiếng Đức cũng góp mấy từ như アルバイト (arubaito – việc làm thêm) mà theo nguyên gốc nó là arbeit.
Vì sao những việc này lại xảy ra? Hầu hết là do buôn bán, nghe lại được khi Nhật Bản chỉ tiếp xúc với thế giới bên ngoài duy nhất qua một số ít các cảng thương mại được chỉ định.
Tôi cũng đã nghe người ta nói rất nhiều về việc văn hóa Nhật Bản khéo léo thu nhập, học tập những cái hay của nước ngoài như thế nào, thay đổi một chút rồi biến nó thành những thứ rất Nhật của riêng mình. Sau cùng, nếu mayo (có lẽ ý tác giả là mayonnaise?) là phần lớp phủ truyền thống trên cùng của okonomiyaki thì cái gì mà chẳng xảy ra được, phải không?
dịch: yummy_lady
Vài nước trên thế giới, ngôn ngữ được chỉnh đốn chặt chẽ không khác gì thuốc thang – chính phủ đưa ra quyết định về việc từ nào được sử dụng, và từ nào thì không. Như tôi đã từng đề cập trước đây, ở Irasel có Học viện Ngôn ngữ Hebrew điều chỉnh Hebrew. Ngôi trường này có nhiệm vụ kiểm soát các từ mới và các khái niệm mới được sử dụng phải phù hợp với di sản văn hóa của ngôn ngữ Hebrew và văn hóa Do thái.
Tôi đã từng đọc một cuốn sách nói về Bắc Triều Tiên gần đây, tôi cũng đã xem một vài tài liệu về “thói hư tật xấu” khá là hay, và các vấn đề được đề cập hầu như xoay quanh vấn đề ngôn ngữ bị kiểm soát quá chặt chẽ ở nơi đây theo nhiều cách. Chính phủ trừng phạt những người phát ngôn không đúng với sự cho phép, và ngôn ngữ thì bị rắc lên một đống toàn những cụm từ ca ngợi gia tộc họ Kim, Đảng Cộng Sản và chính Bắc Triều Tiên.
http://nr8.upanh.com/b5.s32.d1/aa0f2962cb7920e00727f097c32adf87_50086898.kimilsun g.jpg
Rất may là tiếng Nhật khác xa tình trạng ngôn ngữ bị kiểm duyệt tại Bắc Triều Tiên. Ở Nhật Bản, ngôn ngữ không bị bất kỳ một cơ quan trung ương nào điều khiển, vì vậy nơi đây chúng được thay đổi và phát triển một cách có tổ chức.
Điều duy nhất có thể xem như là sự điều khiển của chính phủ với ngôn ngữ, đó là danh sách các kanji thông dụng mà chính phủ phát hành như jouyou kanji; nhưng danh sách này cho thấy cách dùng thực tế của các kanji hơn là chính phủ khuyến khích người dân sử dụng nó.
Thay vào đó, Nhật Bản hấp thụ các từ ngữ nước ngoài một cách bừa bãi. Đương nhiên, điều này không phải là duy nhất; chúng ta đã quên rằng có rất nhiều ngôn ngữ vay mượn các ngôn ngữ khác một cách một cách nặng nề và đáng xấu hổ. Bạn có thể thấy cách sử dụng các từ tiếng Nhật của người Anh được đưa vào từ điển tiếng Anh, và cả sự ảnh hưởng đáng kể của Trung Quốc trong chữ viết Nhật Bản.
Nhưng so với với nhiều người, người Nhật có vẻ rất cởi mở với những ảnh hưởng bên ngoài. Số lượng từ vay mượn (外来語 hay gairaigo) được dùng hằng ngày trong tiếng Nhật khá là gây sửng sốt, và được vay mượn từ rất nhiều nguồn ngôn ngữ khác nhau.
http://nr0.upanh.com/b1.s34.d3/091cb80342f2d6e80c5ad1467b7cf6a9_50086920.salaryme n.jpg
Ví dụ, bạn có 和製英語, hay có nghĩa là “Tiếng Anh của người Nhật”. Đây là những từ và cụm từ không thấy cách sử dụng tại những nước nói tiếng Anh, nhưng lại được sử dụng rộng rãi bằng tiếng Nhật. Những từ như サラリーマン (sarariiman - người làm công ăn lương), ガード マン (gaadoman - bảo vệ), hay スキンシップ (“skinship”), tất cả đều bắt nguồn từ những từ tiếng Anh, nhưng lại không phổ biến mấy đối với người bản xứ vì nghe nó thường và cũ.
Từ mượn của Nhật Bản đương nhiên không giới hạn chỉ ở tiếng Anh, những tiếng khác cũng có ảnh hưởng nhất định. Các từ イギリス (igirisu- nước Anh), パン (pan – bánh mì) hay thậm chí là てんぷら (tempura – tôm chiên) đều đến từ Bồ Đào Nha. (Thật đấy.) Tiếng Đức cũng góp mấy từ như アルバイト (arubaito – việc làm thêm) mà theo nguyên gốc nó là arbeit.
Vì sao những việc này lại xảy ra? Hầu hết là do buôn bán, nghe lại được khi Nhật Bản chỉ tiếp xúc với thế giới bên ngoài duy nhất qua một số ít các cảng thương mại được chỉ định.
Tôi cũng đã nghe người ta nói rất nhiều về việc văn hóa Nhật Bản khéo léo thu nhập, học tập những cái hay của nước ngoài như thế nào, thay đổi một chút rồi biến nó thành những thứ rất Nhật của riêng mình. Sau cùng, nếu mayo (có lẽ ý tác giả là mayonnaise?) là phần lớp phủ truyền thống trên cùng của okonomiyaki thì cái gì mà chẳng xảy ra được, phải không?