Cốm
13-10-2007, 01:53 PM
Ông già làm gì cũng đúng (H.C.Andecxen)
Bác kể cho cháu một câu chuyện bác được nghe từ hồi còn nhỏ. Về sau, cứ mỗi lần nhớ đến bác lại thấy câu chuyện ấy càng hay hơn và quả thật có những câu chuyện cũng giống như người ta vậy: càng có tuổi thì càng đẹp lão.
Chắc hẳn cháu đã về nông thôn. Chắc cháu đã từng trông thấy đâu đó một túp nhà nông dân cũ kỹ, rất cũ kỹ, mái rạ mọc đầy rêu, cỏ, trên đỉnh nóc nhất định là phải có một tổ cò. Tường thì nghiêng ngả, chỉ có hai hay ba cái cửa sổ thấp lè tè, có khi chỉ có mỗi một cái còn mở ra mở vào được thôi. Bếp lò đắp phình ra ngoài tường như một cái bụng phệ. Một cây hương mộc nhô lên qua hàng rào, xoè cành trên một cái ao, có mấy con vịt đang tắm mát. Con chó bị xích thấy ai đi qua cũng sủa.
Dưới mái một túp nhà tương tự như thế có một đôi vợ chồng già: một ông cụ và một bà cụ nông dân. Họ hầu như chẳng có của cải gì trên đời thế mà cũng có một vật thừa: đó là một con ngựa sống bằng cỏ mọc trong rãnh ven đường. Khi ra tỉnh, ông cụ thường cưỡi ngựa, thỉnh thoảng hàng xóm mượn ngựa của cụ và đền bù lại cho ông lão phúc hậu ấy bằng cách giúp cụ cái này cái khác. Nhiều phen cụ nghĩ rằng: tốt hơn hết là đẩy ngựa đi, bán hoặc đem đổi nó lấy một vật gì đó có ích hơn. Nhưng thử tính xem đổi lấy cái gì mới được.
- Việc ấy thì còn ai tính toán giỏi bằng ông nữa kia chứ - cụ bà bảo cụ ông thế. Hôm nay là ngày phiên chợ tỉnh đấy. Ông mang ngựa đi bán lấy món tiền hay đổi chác lấy cái gì thì đổi. Ông làm thế nào tôi cũng ưng. Thôi, lên đường đi!
Cụ bà quàng cổ cụ ông một cái khăn quàng đẹp và tự tay tết thành hai múi rất đỏm dáng vì bà cụ khéo tay hơn ông cụ. Bà cụ lấy tay vuốt mũi ông cụ, hôn một cái rõ kêu, Rồi ông cụ leo lên ngữa, đem nó đi bán hoặc đổi chác. Bà cụ nghĩ thầm: “Ừ, ông cụ rất thành thạo đấy, chắc chả ai còn lo toàn việc này khéo hơn ông ấy nữa đâu.”
Trời nắng gắt, không có lấy một gợn mây. Gió cuốn bụi trên đường cái, đủ các hạng người chen nhau ra tỉnh, kẻ đi xe, người đi ngựa hoặc đi bộ. Ai cũng thấy rất nóng nực. Chẳng đâu có lấy một quán hàng.
Giữa đám đông có một người đàn ông đang dắt một con bò cái ra chợ, một con bò cái thuộc vào loại đẹp nhất. Ông cụ nông dân nghĩ thầm: “Sữa nó chắc là tốt lắm đấy! Ngựa mình mà đổi lấy con bò tuyệt đẹp này thì cũng đáng lắm”. Rồi cụ cất cao tiếng gọi: “Ối này, bác đánh bò ơi! Bác có biết tôi định bảo bác cái gì không? Tôi vẫn biết một con ngựa đáng giá hơn một con bò, nhưng cái đó bất thành vấn đề. Tôi nuôi bò cái lợi hơn nuôi ngựa. Bác có muốn đổi bò lấy ngựa tôi không?”
- Đổi thì đổi – người đàn ông trả lời – rồi họ trao đổi hai con vật cho nhau.
Đổi chác như thế xong, nhẽ ra ông cụ có thể quay về nhà, vì cụ đã đạt được mục đích của chuyến đi. Nhưng vì muốn đi xem chợ phiên nên cụ quyết định cứ đi đến tận nơi, thế là cụ lại tiếp tục đánh bò ra tỉnh. Cụ đi rảo buwosc nên chẳng mấy lúc đã đuổi kịp một gã đang dắt một con cừu, một con cừu có bộ lông dày không mấy khi thấy.
Ông cụ nông dân lại tự nhủ:
- Mình vẫn mong muốn có một con vật đẹp như thế. Cừu thì chỉ cần gặm cỏ quanh quẩn bờ rào nhà ta là đủ. Chẳng cần phải đi đâu xa kiếm thức ăn cho nó. Đến mùa đông thì cho nó vào buồng, bà lão nhà mình lại có cái vui chơi khuây khoả. Vợ chồng mình có lẽ nuôi cừu hợp hơn là nuôi bò.
Cụ bảo anh chàng dắt cừu:
- Này anh bạn, có muốn đổi cừu lấy bò không?
Gã kia chẳng đợi nói đến lần thứ hai, vội vã dắt bò đi và để cừu lại. Ông cụ lại tiếp tục dắt cừu đi. Bỗng cụ gặp anh chàng từ một con đường nhỏ đi ra, tay ôm một con ngỗng còn sống, một con ngỗng to béo, một con ngỗng chưa ai từng thấy bao giờ, làm cụ cứ ngắm nghĩa mãi. Cụ bèn bảo anh ta:
- Anh ôm nặng gớm nhỉ? Ngỗng gì mà lạ kỳ thế? Đến là lắm mỡ, mà lông nó mới đẹp làm sao chứ! Rồi cụ lại ngẫm nghĩ một mình: “Ngỗng này mà về tay mình thì cam đoan là bà lão nhà mình còn có cách vỗ cho nó béo hơn nữa ấy chứ lị. Cơm thừa, canh cặn trút cho nó cả, rồi thì là to phải biết! Mình cứ nhỡ mãi lời bà ấy luôn luôn nói với mình: ‘Ôi chà! Nếu nhà ta có một con ngỗng đem thả lẫn với đàn vịt thì đẹp biết mấy!’ Đây có nhẽ là dịp kiếm được một con, mà con này thì phải bằng hai con khác chứ chẳng chơi đâu! Thử xem sao!”. Rồi cụ lại cất giọng nói to: “Này anh bạn, muốn đổi không? Anh lấy cừu, lão lấy ngỗng. Không phải các anh cho lão đâu, lão còn phải ơn anh là đằng khác nữa.”
Bác kể cho cháu một câu chuyện bác được nghe từ hồi còn nhỏ. Về sau, cứ mỗi lần nhớ đến bác lại thấy câu chuyện ấy càng hay hơn và quả thật có những câu chuyện cũng giống như người ta vậy: càng có tuổi thì càng đẹp lão.
Chắc hẳn cháu đã về nông thôn. Chắc cháu đã từng trông thấy đâu đó một túp nhà nông dân cũ kỹ, rất cũ kỹ, mái rạ mọc đầy rêu, cỏ, trên đỉnh nóc nhất định là phải có một tổ cò. Tường thì nghiêng ngả, chỉ có hai hay ba cái cửa sổ thấp lè tè, có khi chỉ có mỗi một cái còn mở ra mở vào được thôi. Bếp lò đắp phình ra ngoài tường như một cái bụng phệ. Một cây hương mộc nhô lên qua hàng rào, xoè cành trên một cái ao, có mấy con vịt đang tắm mát. Con chó bị xích thấy ai đi qua cũng sủa.
Dưới mái một túp nhà tương tự như thế có một đôi vợ chồng già: một ông cụ và một bà cụ nông dân. Họ hầu như chẳng có của cải gì trên đời thế mà cũng có một vật thừa: đó là một con ngựa sống bằng cỏ mọc trong rãnh ven đường. Khi ra tỉnh, ông cụ thường cưỡi ngựa, thỉnh thoảng hàng xóm mượn ngựa của cụ và đền bù lại cho ông lão phúc hậu ấy bằng cách giúp cụ cái này cái khác. Nhiều phen cụ nghĩ rằng: tốt hơn hết là đẩy ngựa đi, bán hoặc đem đổi nó lấy một vật gì đó có ích hơn. Nhưng thử tính xem đổi lấy cái gì mới được.
- Việc ấy thì còn ai tính toán giỏi bằng ông nữa kia chứ - cụ bà bảo cụ ông thế. Hôm nay là ngày phiên chợ tỉnh đấy. Ông mang ngựa đi bán lấy món tiền hay đổi chác lấy cái gì thì đổi. Ông làm thế nào tôi cũng ưng. Thôi, lên đường đi!
Cụ bà quàng cổ cụ ông một cái khăn quàng đẹp và tự tay tết thành hai múi rất đỏm dáng vì bà cụ khéo tay hơn ông cụ. Bà cụ lấy tay vuốt mũi ông cụ, hôn một cái rõ kêu, Rồi ông cụ leo lên ngữa, đem nó đi bán hoặc đổi chác. Bà cụ nghĩ thầm: “Ừ, ông cụ rất thành thạo đấy, chắc chả ai còn lo toàn việc này khéo hơn ông ấy nữa đâu.”
Trời nắng gắt, không có lấy một gợn mây. Gió cuốn bụi trên đường cái, đủ các hạng người chen nhau ra tỉnh, kẻ đi xe, người đi ngựa hoặc đi bộ. Ai cũng thấy rất nóng nực. Chẳng đâu có lấy một quán hàng.
Giữa đám đông có một người đàn ông đang dắt một con bò cái ra chợ, một con bò cái thuộc vào loại đẹp nhất. Ông cụ nông dân nghĩ thầm: “Sữa nó chắc là tốt lắm đấy! Ngựa mình mà đổi lấy con bò tuyệt đẹp này thì cũng đáng lắm”. Rồi cụ cất cao tiếng gọi: “Ối này, bác đánh bò ơi! Bác có biết tôi định bảo bác cái gì không? Tôi vẫn biết một con ngựa đáng giá hơn một con bò, nhưng cái đó bất thành vấn đề. Tôi nuôi bò cái lợi hơn nuôi ngựa. Bác có muốn đổi bò lấy ngựa tôi không?”
- Đổi thì đổi – người đàn ông trả lời – rồi họ trao đổi hai con vật cho nhau.
Đổi chác như thế xong, nhẽ ra ông cụ có thể quay về nhà, vì cụ đã đạt được mục đích của chuyến đi. Nhưng vì muốn đi xem chợ phiên nên cụ quyết định cứ đi đến tận nơi, thế là cụ lại tiếp tục đánh bò ra tỉnh. Cụ đi rảo buwosc nên chẳng mấy lúc đã đuổi kịp một gã đang dắt một con cừu, một con cừu có bộ lông dày không mấy khi thấy.
Ông cụ nông dân lại tự nhủ:
- Mình vẫn mong muốn có một con vật đẹp như thế. Cừu thì chỉ cần gặm cỏ quanh quẩn bờ rào nhà ta là đủ. Chẳng cần phải đi đâu xa kiếm thức ăn cho nó. Đến mùa đông thì cho nó vào buồng, bà lão nhà mình lại có cái vui chơi khuây khoả. Vợ chồng mình có lẽ nuôi cừu hợp hơn là nuôi bò.
Cụ bảo anh chàng dắt cừu:
- Này anh bạn, có muốn đổi cừu lấy bò không?
Gã kia chẳng đợi nói đến lần thứ hai, vội vã dắt bò đi và để cừu lại. Ông cụ lại tiếp tục dắt cừu đi. Bỗng cụ gặp anh chàng từ một con đường nhỏ đi ra, tay ôm một con ngỗng còn sống, một con ngỗng to béo, một con ngỗng chưa ai từng thấy bao giờ, làm cụ cứ ngắm nghĩa mãi. Cụ bèn bảo anh ta:
- Anh ôm nặng gớm nhỉ? Ngỗng gì mà lạ kỳ thế? Đến là lắm mỡ, mà lông nó mới đẹp làm sao chứ! Rồi cụ lại ngẫm nghĩ một mình: “Ngỗng này mà về tay mình thì cam đoan là bà lão nhà mình còn có cách vỗ cho nó béo hơn nữa ấy chứ lị. Cơm thừa, canh cặn trút cho nó cả, rồi thì là to phải biết! Mình cứ nhỡ mãi lời bà ấy luôn luôn nói với mình: ‘Ôi chà! Nếu nhà ta có một con ngỗng đem thả lẫn với đàn vịt thì đẹp biết mấy!’ Đây có nhẽ là dịp kiếm được một con, mà con này thì phải bằng hai con khác chứ chẳng chơi đâu! Thử xem sao!”. Rồi cụ lại cất giọng nói to: “Này anh bạn, muốn đổi không? Anh lấy cừu, lão lấy ngỗng. Không phải các anh cho lão đâu, lão còn phải ơn anh là đằng khác nữa.”