Các bạn hẳn đã biết đến “Gia huy” Nhật Bản qua một số bộ manga lịch sử rồi nhỉ! Đặc biệt phải kể tới manga “Kaze Hikaru” của nữ tác giả Watanabe Taeko, để viết nên bộ manga này tác giả đã bỏ công tìm hiểu chi tiết về gia huy của các nhân vật lịch sử và sáng tác nên những trang truyện chân thực nhất. Vậy “ Gia huy” là gì nhỉ ? Hôm nay các bạn hãy cùng chúng tôi khám phá nhé.
Gia huy hay trong tiếng Nhật còn gọi là “KAMON”, KA có nghĩa là cây phả hệ và MON thì có nghĩa là biểu tượng. Kamon là biểu tượng riêng của một gia đình hoặc một gia tộc cụ thể tại Nhật Bản và có tính kế thừa. Kamon thường xuất hiện trên các trang phục, đồ trang sức, vật dụng …..của các thành viên trong gia đình, gia tộc, nhằm phân biệt với các gia đình khác.
Mon trên Sashimono, một loại cờ nhỏ sử dụng trên chiến trường vào thời trung cổ tại Nhật Bản
Mon trên Ma-jirushi, một loại cờ lớn được sử dụng trên chiến trường vào thời trung cổ tai Nhật Bản.
Theo thời gian những biểu tượng (mon) dần được điều chỉnh sao cho phù hợp hơn với các tổ chức như: thương gia, hội thợ thủ công, đền thờ, miếu, nhà hát …và thậm chí xuất hiện cả trong các băng nhóm tội phạm. Trong một xã hội mà số người biết chữ rất ít như xưa thì các biểu tượng (Mon) thực sự rất hữu ích và được mọi người sử dụng rất nhiều. Có lẽ vì vậy mà các biểu tượng dần trở nên phổ biến trong xã hội Nhật Bản.
Một số biểu tượng bắt đầu được các thành viên trong một gia đình, gia tộc sử dụng thường xuyên hơn. Những biểu tượng như vậy dần trở thành biểu tượng riêng đặc biệt của gia đình đó. Từ đó khái niệm về gia huy Kamon ra đời. Ban đầu chỉ có giới quý tộc mới được sử dụng Kamon. Mẫu Kamon đầu tiên được tìm thấy ở Nhật Bản vào thời kỳ Heian, được giới quý tộc lúc bấy giờ dùng để trang trí trên xe bò.
Đến thời đại Muromachi (1336-15730), kiểu dáng của Kamon được sửa đổi trở nên biểu tượng và tinh tế hơn trước đây. Vào cùng thời điểm này các chiến binh Samurai cũng đã bắt đầu sử dụng Kamon. Bởi Samurai là những chiến binh đóng vai trò rất quan trọng trong thời điểm bấy giờ.
Thời kì Edo (1,603 AD - 1,867 AD), đỉnh cao của thời đại phong kiến. Vào thời kỳ này việc lựa chọn Kamon khá tự do chỉ cần tránh Kamon hình lá thục quỳ của nhà Tokugawa là ổn. Kamon được tạo điều kiện nên phát triển rất mạnh mẽ về số lượng, chúng được sử dụng rộng rãi khắp mọi nơi tại đất nước Nhật Bản.
Kamon xuất hiện nhiều trên: kiếm Nhật, áo giáp,lễ phục và một số loại đồ đạc trong nhà, là họa tiết trang trí xung quanh nhà…nhằm thể hiện vị trí xã hội của mỗi gia đình, gia tộc.Trong cùng thời kì này Kamon không chỉ được các gia đình quý tộc sử dụng mà đã xuất hiện trong cả các gia đình giàu có. Họ đã sáng tạo ra nhiều loại Kamon độc đáo, mới mẻ, điều này đã góp phần làm số lượng Kamon tăng lên nhanh chóng.
Kamon trên trang phục truyền thống
Sau khi thời kì Meiji khôi phục chính phủ đã lập ra hiến pháp mới nhằm đổi mới xã hội. Từ đó mọi người quan tâm nhiều hơn thực lực của mỗi cá nhân hơn là dõi theo xuất thân, dòng dõi của mỗi người thông qua Kamon,điều này đã làm giảm rất nhiều ý nghĩa văn hóa của Kamon và sau khi chiến tranh thế giới lần thứ 2 kết thúc số lượng Kamon đã giảm đi đáng kể.
Theo thống kê, tại Nhật Bản có khoảng hơn 20.000 biểu tượng Kamon. Hầu hết các Kamon đều được thiết kế phỏng theo hình ảnh của động vật, thực, tự nhiên, đồ vật…
Kamon cách điệu từ hình ảnh động vật
Kamon phỏng theo hình ảnh tự nhiên
Một số dạng Kamon khác: hình học, cách điệu, đồ vật…
Có một số quy định về việc lựa chọn và sử dụng Kamon. Khi mỗi người lựa chọn một Kamon, Kamon của họ sẽ được kiểm tra bởi nhà chức trách để tránh sự trùng lập Kamon gây tranh chấp không đáng có. Khi xẩy ra tranh chấp về Kamon, những người có địa vị thấp hơn sẽ phải thay đổi Kamon của mình. Kamon của tầng lớp thống trị như Kamon của hoàng đế Nhật bản hay của dòng họ Tokugawa đều được pháp luật bảo vệ khỏi việc bị sử dụng trái phép. Đôi khi tầng lớp thống trị cũng ban cho những người hầu cận của họ quyền sử dụng Kamon của mình như là một phần thưởng, đây được coi như là một vịnh dự rất lớn lao.
Một số Kamon của các dòng họ, nhân vật có tiếng trong lịch sử Nhật Bản.
Ảnh phải: Kamon của hoàng đế Nhật Bản: Được cách điệu từ hoa cúc
Ảnh trái: Kamon của dòng họ Tokugawa: Được cách điệu từ lá câu thục quỳ
Người Nhật Bản hiện đại thường không mấy quan tâm tới Kamon. Khi họ cần dùng đến Kamon mà không biết Kamon của dòng họ mình là gì thì họ có thể tìm hiểu trong các ấn phẩm về Kamon đã được phát hành, trong các đền thờ tại quê hương của họ hoặc có thể tìm sự giúp đỡ từ những người chuyên tổ chức đám cưới hoặc lo chuyện ma chay…để có thể tìm được Kamon phù hợp. Cùng một dòng họ nhưng ở nhiều nơi khác nhau có thể sử dụng các mẫu Kamon khác nhau vì thế ta không thể tìm được chính xác Kamon của dòng họ mình.
Nếu bạn chưa có Kamon, bạn hoàn toàn có thể tự tạo một Kamon cho riêng mình bằng cách tìm ra một hình ảnh mà bạn thích, có ý nghĩa đặc biệt với bạn mà không cần tuân theo bất cứ quy tắc nào như thời phong kiến
Kamon trang trí trên đèn ***g tại khu Gion, Kyoto
Kamon trên mái nhà cổ.
Kamon trên bia mộ
Kamon của Hoàng gia Nhật trên hộ chiếu nước này
Trải qua bao biến động, ngày nay Kamon đã trở thành một biểu tượng văn hóa đẹp của dân tộc Nhật Bản. Bạn có thể nhìn thấy Kamon ở rất nhiều nơi: là logo của các cửa hàng của hiệu thủ công truyền thống, là họa tiết trang trí trên mái ngói của những ngôi nhà cổ, bia mộ…Thậm chí Kamon còn xuất hiện trên một số sản phẩm hiện đại như cốc, vở, các bao bì sản phẩm….mang lại cho chúng vẻ tinh tế sang trọng.
duhoc.viet-sse.vn
Trả Lời Với Trích Dẫn
Bookmarks