Ukai, hay còn gọi là đánh bắt cá bằng chim cốc, là một phương pháp đánh bắt cá sông truyền thống đã được thực hiện tại Nhật Bản khoảng 1300 năm về trước. Phương pháp này liên quan đến việc ngư dân sử dụng các loài chim cốc treo trên dây xích để bắt được những con cá nước ngọt (chẳng hạn như Ayu).


Ukai ngày nay không phải là phương pháp phổ biến rộng rãi như trước đây, bởi nó không còn là một hình thức khả thi về kinh tế của việc đánh bắt cá. Tuy nhiên nó đã được quản lý để bảo tồn như một nét truyền thống và ngày càng phổ biến với khách du lịch.

Ukai rất phổ biến trong thời kỳ phong kiến từ thời kỳ Heian (794-1185) đến thời kỳ Edo (1603-1868). Đánh bắt cá được bảo trợ bởi các nhà lãnh đạo địa phương và sau đó được công nhận đặc biệt như một việc cung cấp cá nước ngọt cho gia đình Hoàng gia. Ngày nay, có một vài người có thẩm quyền để thực hiện Ukai, và nó được bảo vệ theo Cơ quan Hoàng gia. Vị trí này thường được thừa kế và thông qua trong mỗi gia đình.

Ukai có thể được nhìn thấy tại các địa điểm như Uji (trên các Ujigawa chỉ thượng nguồn từ cầu Uji) và Kyoto (Katsuragawa), Kisogawa trong Inuyama - thượng nguồn từ thành Inuyama, Hijikawa Ozu (Ehime), và trên Nagaragawa phía dưới thành Gifu.


Ukai được thực hiện như thế nào?

Ukai đòi hỏi một đội ngũ, thường bao gồm 3 thành viên. Người chỉ đạo công việc này được biết đến như một "Usho". Usho nhận nhiệm vụ hướng dẫn và xử lý các loài chim cốc khi họ bắt cá. Ông được đi kèm trong thuyền của hai người đàn ông khác, "nakanori" (người lái giữa) và "tomonori" (người đi cùng), là một người nhận cá được đánh bắt, chèo thuyền và hướng dẫn các bánh lái. Đôi khi số lượng thuyền viên được tăng thêm nhưng điều này là khá hiếm.

Ukai - đánh bắt cá được thực hiện từ một chiếc thuyền nhỏ có đáy phẳng gọi là Ubune. Các tàu thuyền được thiết kế để có thể điều chỉnh hướng đi tại các vùng nước nông, nơi dễ nhất để đánh bắt cá. Chiều dài mỗi thuyền thường là khoảng 13 mét. Các tàu thuyền được chèo thuyền ra vào sông sau khi tới thượng nguồn của khu vực đánh bắt. Khi bắt đầu công việc, ngư dân thu hút sự chú ý của bầy cá bằng cách chiếu sáng ngọn đèn trong giỏ kim loại treo lơ lửng trước mặt thuyền của họ. Ánh sáng được bổ sung bởi âm thanh của trống hoặc dùng mái chèo đánh vào các bên của thuyền.


Những con chim cốc sau đó được đưa xuống nước để bắt cá. Buộc mỗi con chim trên dây xích – công việc đòi hỏi kỹ thuật cao bởi các Usho để các dây xích không bị rối khi con chim cốc bị đưa xuống nước nhiều lần. Dây xích được gắn vào một vòng kim loại nhỏ được gắn xung quanh cổ của chim cốc.

Mỗi lần con chim cốc bắt được một con cá, Usho kéo nó trở lại thuyền và buộc nó phải nhả con cá ra. Tại sao con chim cốc lại nhả được cá theo yêu cầu của Usho? Bởi vì vòng kim loại xung quanh cổ chim cốc đủ lớn để cho cá rất nhỏ lọt qua, nhưng quá nhỏ để cho một con chim nuốt bất kỳ loại cá có kích thước mà ngư dân, khách du lịch và các thành viên gia đình hoàng gia hy vọng sẽ được ăn.

Chim cốc được sử dụng để đánh bắt cá là chim cốc từ bờ biển của quận Ibaraki. Tuổi thọ của một chim cốc hoang dã là khoảng 4-5 năm, nhưng chim cốc được sử dụng trong Ukai được cho ăn và chăm sóc để đánh cá thì có tuổi thọ là 15-20 năm.

Các ngư dân vẫn còn mặc quần áo truyền thống được mặc bởi tổ tiên của họ - một chiếc váy rơm mà không thấm nước, bông kimono màu tối, kazaorieboshi và khăn vải màu đen được quấn quanh đầu để chống lại tia lửa. Có thể nói Ukai là một trong những truyền thống lâu đời nhất của Nhật Bản.

Công ty Tư vấn GD&ĐT Nam Á